آغاز کمپین گردشگری غذایی لبنان و تاثیرات متقابل آن در خاورمیانه

اتاق خبر تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس:

کمپین گردشگری غذایی لبنان (تمرکز بر برندِ طعم‌های محلی و مسیرهای غذایی) در شرایطی کلید خورده که رقبای منطقه‌ای— به‌ویژه ترکیه و قبرس — نیز در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری سنگینی روی «گاسترونومی‌ توریسم» کرده‌اند. این هم‌زمانی به معنی رقابت مستقیم برای جذب گردشگران علاقمند به غذاست، اما برای لبنان فرصتی هم‌حوزه‌ای فراهم می‌آورد تا با تاکتیک‌های هدفمند برای گردشگران از حاشیه خلیج‌فارس و استفاده از پیوندهای اقتصادی-دیپلماتیک جدید با ایران و دیگر شرکای منطقه‌ای، سهمی از بازار بازگردانَد. 

شواهد کلیدی و زمینهٔ منطقه‌ای

ترکیه طی 2 سال گذشته برنامه‌های گسترده‌ای برای گسترش گردشگری غذایی دارد و اهداف اقتصادی بلندپروازانه‌ای برای این بخش اعلام کرده است؛ این موضوع نشان‌دهندهٔ رقیب قوی و پرمنابعی است که می‌تواند بخش قابل توجهی از گردشگران  غذایی در منطقه را جذب کند. 

قبرس نیز در بودجه و سخنان مسئولان گردشگری ۲۰۲۵، گاسترونومی را «ستون» تجربهٔ گردشگری آینده قلمداد کرده و به دنبال ارتقای محصولات محلی دارای نشان جغرافیایی است؛ این سیاست برای گردشگران اروپایی و شرق مدیترانه جذاب خواهد بود. 

لبنان هم‌زمان تلاش دارد با کمپین‌های مبتنی بر میراث غذایی و فستیوال‌های محلی و دیجیتال‌مارکتینگ، گردشگران را بازگرداند؛ با این حال چالش‌های ساختاری (ثبات سیاسی-امنیتی، بحران اقتصادی و زیرساخت) همچنان مانع رشد سریع است. گزارش‌های منطقه‌ای نشان می‌دهد اقتصاد گردشگری لبنان هنوز در مسیر بازسازی قرار دارد. 

توافق‌های سیاسی/اقتصادی اخیر لبنان با شرکای منطقه‌ای (از جمله توافق مرزی-دریایی با قبرس) می‌تواند منظر همکاری‌های چندبُعدی—از انرژی تا گردشگری—را باز کند و یک پنجرهٔ فرصت برای طرح‌های مشترک گردشگری و بسته‌های ترکیبی سفر ایجاد نماید. 

تأثیر بر گردشگران خلیج  — چرا اهمیت دارد؟

رفتار سفر: گردشگران خلیج‌فارس معمولاً به‌دنبال تجربه‌های کوتاه‌مدت با بازده‌بالا (فودتور، بازارگردی لوکال، رستوران‌های شناخته‌شده) هستند؛ لبنان با تمرکز بر غذا و فرهنگ می‌تواند جذب این گروه را تسهیل کند — مشروط به تضمین امنیت و خدمات لوکس/راحت. 

هزینه و سهولت سفر: پروازهای مستقیم، ویزا (یا سازوکار تسهیل‌شده)، و پکیج‌های لوکسِ «فودتوری» قیمت‌محور تعیین‌کننده‌اند. هر رقابتی که بتواند قیمت/کیفیت بهتری عرضه کند (مثلاً ترکیه با زیرساخت‌های قوی‌تر یا قبرس با محصولات محلی محافظت‌شده) شانس بیشتری خواهد داشت. 

حساسیت تصویر‌ایمنی: رخدادهای امنیتی یا بهداشتِ مواد غذایی در کشور رقیب (مثلاً حوادث ایمنی در ترکیه که اخیراً در خبرها مطرح شده) می‌تواند در کوتاه‌مدت مسافران را نسبت به مقصد دچار تردید کند و فرصت بازاریابی برای لبنان ایجاد کند—مشروط بر اینکه بیروت بتواند پیام ثبات و ایمنی را سریع منتقل کند. 

فرصت‌ها و تهدیدها برای لبنان

فرصت‌ها:

برندِ منحصر به‌فرد «غذا و میراث لبنانی» که نزد گردشگران خارجی اعتبار بالایی دارد (پذیرش غذایی استثنایی، رستوران‌ها و دیاسپورا). 

امکان بسته‌سازی محصولات انرژی - غذایی/فستیوال‌هایی که گردشگران خلیج فارس  و اروپایی را هم‌زمان جذب کند، به‌ویژه پس از امضای توافق‌های منطقه‌ای جدید. 

تهدیدها:

رقابت جدی از سوی ترکیه و قبرس که منابع و زیرساخت‌های قوی‌تری در اختیار دارند. 

مسائل امنیتی و بی‌ثباتی سیاسی؛ که اگر تداوم یابد، هر کمپین بازاریابی را بی‌اثر خواهد کرد. 

ملاحظهٔ مهم: شرایط همکاری ایران ـ لبنان پس از رویدادهای اخیر

طی ۲۰۲۵ گفتمان دیپلماتیک بین ایران و لبنان نشان‌هایی از تلاش برای «بازگشایی و بازتنظیم» روابط داشت (از سطح وزارتی و دیدارها). این فضای دیپلماتیک اگر به همکاری اقتصادی - غذایی ترجمه شود، می‌تواند راه‌هایی برای تعامل گردشگری و تبادل کالا ایجاد کند—اما  وابسته به تحولات امنیتی و فشارهای بین‌المللی خواهد بود. 

در عمل: همکاریِ آشکار گردشگری بین ایران و لبنان هنوز در سطح عملیاتی گسترده نشده؛ هرگونه گام عملی نیاز به هماهنگی دیپلماتیک، رفع موانع حمل‌ونقلی (پروازها/ روابط بانکی) و توافقات ویزایی دارد. بنابراین ایران باید مسیرهای کم‌ریسک (مثلاً گردشگری غذایی دیجیتال، بسته‌های ترکیبی برای جامعهٔ لبنانی-ایرانی در هر دو کشور، یا حضور در فستیوال‌های مشترک) را در اولویت قرار دهد. 

راهکارها و توصیه‌های عملی (برای بازیگران لبنانی، ایرانی و حوزه گردشگری منطقه)

برای وزارت گردشگری لبنان و بخش خصوصی:

تمرکز بر «امنیت غذایی و بهداشت» در پیام‌رسانی (گواهی‌نامه‌ها، شفافیت آزمایشگاهی) تا از هر حادثهٔ منطقه‌ای بهره‌برداری مثبت شود. 

طراحی پکیج‌های ویژهٔ «Weekend Food Trails» برای بازار خلیج فارس با پروازهای چارتر از دبی/ابوظبی/دوحه. 

استفاده از توافق‌های جدید (مثلاً با قبرس) برای بسته‌های ترکیبی «انرژی+گردشگری» که سفر به منطقه را جذاب‌تر می‌کند. 

برای ایران (وزارت گردشگری و شرکت‌های تور):

پیگیری مسیرهای غیرمستقیم همکاری فرهنگی و خوراکی (مشارکت در فستیوال‌های لبنانی در منطقه، نمایشگاه‌های مشترک غذا) تا زمینهٔ اعتماد و تسهیل تردد فراهم شود. 

آماده‌سازی بسته‌های غذایی «ایرانی-لبنانی» برای گردشگران خاص (گیاه‌خوار، علاقه‌مندان به تاریخ غذا) و عرضه از طریق آژانس‌های مستقر در بیروت و منطقه.

برای سرمایه‌گذاران و رستوران‌داران منطقه:

سرمایه‌گذاری در تجربهٔ محلیِ قابل بازتولید (کلاس آشپزی، بازارگردی تخصصی، همکاری با کشاورزان محلی)، چون این موارد در رقابت با ترکیه/قبرس مزیت نسبی ایجاد می‌کند. 

سناریوهای کوتاه‌مدت (۳–۱۲ ماه)

سناریوی محتمل (مثبت): کمپین لبنانی با تمرکز روی ایمنی و بسته‌های ویژه خلیج، موفق می‌شود بازدید کننده خلیجی را ۸–۱۲٪ افزایش دهد (نیازمند حمایت حمل‌ونقلی و ویزایی). 

سناریوی محتمل (منفی): استمرار ناآرامی‌های سیاسی یا رخدادهای امنیتی/سلامتی باعث می‌شود گردشگران مطلوب به ترکیه یا قبرس هدایت شوند؛ در این صورت لبنان باید بر بازار دیاسپورا و گردشگری تخصصی متمرکز شود. 

رفتار سفر: گردشگران خلیج‌فارس معمولاً به‌دنبال تجربه‌های کوتاه‌مدت با بازده‌بالا (فودتور، بازارگردی لوکال، رستوران‌های شناخته‌شده) هستند؛ لبنان با تمرکز بر غذا و فرهنگ می‌تواند جذب این گروه را تسهیل کند — مشروط به تضمین امنیت و خدمات لوکس/راحت. 

هزینه و سهولت سفر: پروازهای مستقیم، ویزا (یا سازوکار تسهیل‌شده)، و پکیج‌های لوکسِ «فودتوری» قیمت‌محور تعیین‌کننده‌اند. هر رقابتی که بتواند قیمت/کیفیت بهتری عرضه کند (مثلاً ترکیه با زیرساخت‌های قوی‌تر یا قبرس با محصولات محلی محافظت‌شده) شانس بیشتری خواهد داشت. 

حساسیت تصویر‌ایمنی: رخدادهای امنیتی یا بهداشتِ مواد غذایی در کشور رقیب (مثلاً حوادث ایمنی در ترکیه که اخیراً در خبرها مطرح شده) می‌تواند در کوتاه‌مدت مسافران را نسبت به مقصد دچار تردید کند و فرصت بازاریابی برای لبنان ایجاد کند—مشروط بر اینکه بیروت بتواند پیام ثبات و ایمنی را سریع منتقل کند.