به گزارش گروه فرهنگی تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس، با حضور ارزیاب یونسکو در استان قزوین و بازدید از دژ تاریخی حسن صباح، روند ثبت جهانی «چشم‌انداز فرهنگی الموت» وارد مرحله نهایی شد؛ مرحله‌ای که می‌تواند ایران را صاحب سی‌اُمین اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی کند.

بر اساس اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، نماینده یونسکو در روزهای اخیر از قلعه الموت و مناطق پیرامونی آن بازدید کرده و ضمن گفت‌وگو با مقامات محلی، کارشناسان و جامعه بومی، ابعاد حفاظتی، مدیریتی و اصالت تاریخی اثر را مورد بررسی قرار داده است. این بازدید بخشی از فرایند رسمی ارزیابی پرونده «چشم‌انداز فرهنگی الموت» است که در فهرست موقت یونسکو قرار دارد و در صورت تأیید، می‌تواند تا سال ۲۰۲۶ میلادی به ثبت جهانی برسد.

اهمیت تاریخی و فرهنگی الموت

دژ الموت تنها یک اثر باستانی نیست؛ نمادی از خرد سیاسی، نظام دفاعی پیشرفته و مقاومت فکری در تاریخ ایران است. این قلعه که در قرون میانه مرکز فرمانروایی حسن صباح و اسماعیلیان نزاری بود، در ارتفاعات الموت شرقی، بر صخره‌ای سخت و دست‌نیافتنی بنا شده و طی قرن‌ها به عنوان یکی از پیچیده‌ترین ساختارهای دفاعی شناخته می‌شود.

از دید کارشناسان، چشم‌انداز فرهنگی الموت شامل ترکیب منحصربه‌فردی از طبیعت کوهستانی، آثار معماری نظامی، و بستر تاریخی اندیشه و مقاومت است؛ ویژگی‌هایی که می‌تواند آن را واجد ارزش جهانی استثنایی (Outstanding Universal Value) کند.

بازتاب محلی و ملی

در جریان بازدید اخیر، استاندار قزوین، مدیران میراث فرهنگی استان و نمایندگان جامعه محلی، در دیدار با ارزیاب یونسکو بر اهمیت ثبت جهانی این اثر تأکید کردند. آنان معتقدند جهانی شدن قلعه الموت، می‌تواند زمینه‌ساز توسعه گردشگری پایدار و معرفی فرهنگ و تاریخ قزوین به جامعه جهانی باشد.

امام جمعه قزوین نیز در دیدار با هیأت ارزیاب یونسکو اظهار کرد: «ثبت جهانی قلعه‌های الموت فرصتی برای تعامل فرهنگی مردم منطقه با جهان است، اما باید منافع و حقوق مردم محلی نیز در طرح‌های حفاظتی و مدیریتی رعایت شود.»

چالش‌ها و ضرورت‌ها

کارشناسان یونسکو و وزارت میراث فرهنگی تأکید دارند که برای موفقیت پرونده، رعایت چند اصل حیاتی ضروری است:
۱. حفظ اصالت و یکپارچگی بنا بدون بازسازی‌های غیرعلمی
۲. تدوین برنامه جامع حفاظت در برابر فرسایش طبیعی
۳. ایجاد زیرساخت گردشگری کنترل‌شده برای جلوگیری از فشار بازدید
۴. مشارکت فعال جامعه محلی در حفاظت و معرفی اثر

چشم‌انداز ثبت جهانی

به گفته منابع آگاه، در صورتی که ارزیابی فنی و محتوایی پرونده بدون ابهام به پایان برسد، قلعه الموت در فهرست اجلاس سال ۲۰۲۶ کمیته میراث جهانی مطرح خواهد شد. در آن صورت، این دژ تاریخی به عنوان سی‌اُمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت می‌شود.

اکنون قلعه الموت، نماد مقاومت و خرد ایرانی، در آستانه ورود به فهرست میراث بشری قرار گرفته است؛ گامی بزرگ که اگر با دقت، مشارکت مردم و حفاظت علمی همراه باشد، می‌تواند نام الموت را در کنار بزرگ‌ترین میراث‌های فرهنگی جهان ماندگار کند.