روز جهانی آشپز ۲۰۲۵ و پیوند آشپزی با سلامت، کشاورزی و عشق زندگی ایرانی

تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس: در حالی‌که جهان در بیستم اکتبر میلادی (۲۸ مهرماه خورشیدی - فردا دوشنبه) به مناسبت روز جهانی آشپز (International Chefs Day 2025) با شعار امسال «Food Explorers» و زیرشعار «Preparing Children for a Healthy Life» از نقش سرآشپزها و هنر آشپزی در ترویج سبک زندگی سالم تجلیل می‌کند، در ایران نیز این روز یادآور فرهنگی کهن و ریشه‌دار است؛ فرهنگی که در آن، آشپزی تنها مهارت تهیه‌ غذا نیست، بلکه جلوه‌ای از مهر، دانایی، خلاقیت و پیوند انسان با زمین و زندگی است.

 آشپزی؛ علم، هنر و آیینه فرهنگ

در دنیای امروز، سازمان جهانی سرآشپزها (Worldchefs) این روز را فرصتی برای آموزش نسل آینده در زمینه‌ تغذیه سالم و پایداری غذایی می‌داند. رویکرد امسال با محوریت «کاوش در جهان غذا»، کودکان را به شناخت منشأ خوراک، ارزش مواد اولیه و تأثیر انتخاب‌های غذایی بر سلامت و محیط‌زیست تشویق می‌کند.

اما در ایران، این مفهوم از قرن‌ها پیش در دل فرهنگ ملی جای گرفته است. از سفره‌های آیینی نوروز و یلدا تا دستورهای حکیمانه در «قرابادین‌ها» و «نسخه‌های تغذیه‌ای ایرانی»، آشپزی همواره تلفیقی از دانش کشاورزی، مهارت فنی و ذوق هنری بوده است. آشپز ایرانی از دیرباز نه‌فقط پخت‌وپزکننده، بلکه مدیر زنجیره‌ی ارزش غذا بوده است — از کاشت تا برداشت، از طبخ تا تقسیم.

پیوند عمیق آشپزی و کشاورزی

هیچ هنر آشپزی پایداری بدون کشاورزی سالم ممکن نیست. سرآشپزان جهان امروز در کنار کشاورزان ایستاده‌اند تا مصرف مسئولانه، کاهش ضایعات غذایی و ترویج محصولات بومی و فصلی را ترویج کنند. در ایران نیز تنوع زیستی گسترده، ادویه‌ها و گیاهان دارویی کم‌نظیر، و فرهنگ کشاورزی خانوادگی، پایه‌ای غنی برای توسعه‌ی آشپزی پایدار فراهم کرده است.

در واقع، هر وعده‌ غذای خانگی ایرانی، بازتابی از تلاش کشاورزان و باغداران است — از برنج شمال تا زعفران خراسان، از پسته کرمان تا خرمای جنوب. آشپزی در ایران ادامه‌ کشاورزی است؛ همان عشق به زمین، اما در قالب طعم و عطر.

 آشپزی؛ راهی به سوی سلامت و پیوند اجتماعی

امسال، سازمان جهانی سرآشپزها - Worldchefs - بر آموزش کودکان تأکید دارد؛ زیرا یادگیری آشپزی از سنین پایین، نه‌تنها مهارت زندگی است، بلکه عاملی برای تغذیه سالم و بهبود سلامت روان به شمار می‌رود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مشارکت خانواده در تهیه‌ غذا، موجب افزایش اعتمادبه‌نفس، کاهش مصرف فست‌فود، و تحکیم روابط عاطفی می‌شود.

در فرهنگ ایرانی نیز، غذا همیشه بهانه‌ای برای باهم بودن بوده است — از نذری محرم تا مهمانی‌های کوچک خانوادگی. در لحظه‌ هم‌پختن، روابط انسانی گرم می‌شوند، خاطرات شکل می‌گیرند و معنا و مهر در زندگی جاری می‌شود. به تعبیر شاعران، «نان و نمک» نه صرفاً خوراک، بلکه پیمان دوستی و نشانه‌  عشق است.

از جهان تا ایران؛ از آشپزخانه تا جامعه

در کشورهای مختلف، برنامه‌های آموزشی برای کودکان با شعار امسال برگزار می‌شود: کارگاه‌های آشپزی، بازدید از مزارع و فعالیت‌های خلاقانه درباره غذا. در ایران نیز می‌توان با الهام از این حرکت جهانی، مدارس، انجمن‌های تغذیه، کافه‌ها و حتی رسانه‌ها را به میدان آورد تا نسل آینده، کاوشگر غذای سالم باشد.

رسانه‌های تخصصی کشاورزی و صنایع غذایی همچون «کشاورزپلاس» می‌توانند در این میان نقش پیونددهنده ایفا کنند؛ میان مزرعه، کارخانه و سفره. روایت آشپز ایرانی، روایت انسان است در مسیر کشف سلامت، پایداری و عشق.

روز جهانی آشپز، فرصتی است برای درنگ در این حقیقت ساده اما عمیق:
غذا فقط آن چیزی نیست که می‌خوریم؛ بلکه آن چیزی است که ما را به هم پیوند می‌دهد.
از خاک تا میز، از کشاورز تا آشپز، از مزه تا محبت — این چرخه‌ زنده‌  زندگی است که آشپزی را به یکی از شریف‌ترین نمودهای عشق انسانی بدل می‌کند.