گفتوگو با سمیه نورمحمدی، طراح و گرافیست درباره پوستر هفته دولت وزارت جهاد کشاورزی
جهادکشاورزی، ایران را در خوشههای گندم روایت کرد
پوستر هفته دولت وزارت جهاد کشاورزی با نماد نقشه ایران از خوشههای گندم و رنگهای سبز و طلایی، تلاش کرده پیام استقلال غذایی و اقتدار ملی را به تصویر بکشد. اما این اثر از نگاه یک طراح و گرافیست چه مفاهیمی را منتقل میکند؟ کشاورزپلاس در گفتوگویی تحلیلی - تلفنی با خانم سمیه نورمحمدی، طراح و گرافیست، ابعاد متنی و بصری این پوستر را بررسی کرده است؛ از انتخاب رنگها و نمادها تا نقاط قوت و ضعف طراحی
خانم نورمحمدی، ابتدا برای مخاطبان «کشاورزپلاس» از ایده کلی این پوستر بگویید.
به نظر میرسد که ایده محوری این پوستر بر پایه تلفیق «هویت ملی» و «امنیت غذایی» شکل گرفته است. طراحان خواسته اند نقشه ایران را با خوشههای طلایی گندم طراحی کنند تا نشان دهند کشاورزی و تولید داخلی، ستون اصلی استقلال کشور است. در مرکز نقشه هم نماد جمهوری اسلامی را قرار داده اند تا این پیام به اقتدار ملی پیوند بخورد.
چرا رنگهای سبز و طلایی را انتخاب کرده اند؟
مشخص است. چون سبز، رنگ هویت ملی ایران و همزمان نماد کشاورزی، حیات و امید است. طلایی هم نماد گندم، برکت و امنیت غذایی. این 2 رنگ در کنار هم حس آرامش، استقلال و پایداری را القاء میکنند.
درباره ساختار بخش متنی، هم توضیحی به مخاطبانـ «کشاورزپلاس» می دهید؟
3 لایه متنی دراین پوستر مشهود است:
بالای پوستر، نقلقولی از رهبری انقلاب که به پشتوانه مردمی مسئولان اشاره دارد؛ این جمله اعتبار و مشروعیت بیشتری به پیام میدهد.
متن اصلی در مرکز: «هفته دولت گرامی باد» که مناسبت را برجسته میکند.
شعار تبلیغی پایین: «۱۲ ماه تلاش، ۱۲ روز دفاع» که به نمایش دستاوردهای دولت و وزارت جهاد کشاورزی اشاره دارد.
جایگاه هویت سازمانی در این طراحی را چگونه دیده اند؟
در گوشه بالا سمت راست، نشان «جهاد کشاورزی» و عبارت «هفته با نام جهاد کشاورزی» قرار گرفته و در پایین پوستر هم نام «مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت جهاد کشاورزی» درج شده تا مرجع صادرکننده مشخص باشد.
نقاط قوت کار را چه میدانید؟
مهمترین نقطه قوت، ایده نقشه ایران با خوشههای گندم است که توانست مأموریت وزارتخانه را با هویت ملی ترکیب کند. همچنین هماهنگی رنگها و سادگی پیام باعث شد مخاطب عمومی سریع مفهوم را دریافت کند.
اگر بخواهید بهصورت انتقادی نگاه کنید، ضعفها یا چالشهای طراحی مرکز روابط عمومی جهادکشاورزی چه بود؟
چند نکته وجود دارد:
متن بالایی کمی طولانی است و خوانایی را کاهش میدهد؛ میشد کوتاهتر یا با فونت کوچکتر کار شود.
از نظر بصری، پوستر تقریباً فقط بر نقشه و متن تمرکز دارد. اگر اِلِمانهای جانبی مثل نور، کشاورزان یا زمینه مزرعه اضافه میشد، جذابتر میشد.
تضاد فونتی کافی در شعار «۱۲ ماه تلاش، ۱۲ روز دفاع» رعایت نشده؛ میشد با تایپوگرافی قویتر آن را برجستهتر کرد.
جمعبندی شما به عنوان یک طراح از این پوستر چیست؟
در مجموع باید بگویم که این پوستر توانسته پیام روشن و مستقیمی منتقل کند: «کشاورزی، پایه اقتدار ملی و استقلال غذایی ایران است.» ایده و نمادپردازی قوی است و با اصلاحات کوچک در متن و تنوع گرافیکی، تأثیرگذاری بیشتری هم خواهد داشت.
وقتی یک نقد دلسوزانه، مکمل گفتگوی کشاورزپلاس شد:
از نگاه بصری تا نقد دلسوزانه؛ هارمونی یک گفتگو در کشاورزپلاس با یک تحلیل نقادانه (کلیک اینجا)
دوست خوبم علی رضا جان جانان
سلام
مثل همیشه متفاوت
از توجه شما و گفتوگوی تحلیلی با خانم نورمحمدی در خصوص پوستر «هفته دولت» تشکر میکنم. این اقدام ارزشمند است، چراکه کمتر پیش آمده در رسانهها درباره طراحی پوسترهای دولتی تحلیل تخصصی منتشر شود. در عین حال باید به یک نکته مهم اشاره کرد؛ طراحی پوسترهای دولتی تفاوت زیادی با طراحیهای آزاد یا حتی پوسترهای فرهنگی دارد. دلیل اصلی این تفاوت، گستردگی وظایف دستگاهها و تعدد ذینفعان است. برای مثال، وزارت جهاد کشاورزی وظایف بسیار متنوعی دارد؛ از منابع طبیعی و آبخیزداری گرفته تا دامپزشکی، آموزش، تحقیقات، صنایع وابسته و… همین تنوع، انتخاب یک مفهوم واحد برای پوستر را دشوار میکند. هر سال یکی از چالشها این بوده که چرا فلان حوزه یا فعالیت در پوستر دیده نشده است. از سوی دیگر، پوسترهای مناسبتی معمولاً بر اساس ابلاغ شورای اطلاعرسانی دولت طراحی میشوند. این یعنی طراح علاوه بر اصول هنری، باید محدودیتهای متنی، محتوایی و حتی الزامات سازمانی را رعایت کند. در چنین فضایی، نظرهای متعدد و تغییرات گاهوبیگاه، کار را برای طراح بسیار پیچیده میکند. واقعیت این است که طراحی پوستر، ذاتاً کاری سخت و تخصصی است. اما وقتی با ساختار دولتی گره میخورد، فشارها و انتظارات چند برابر میشود. در بسیاری از مواقع، آنچه در خروجی منتشر میشود با طرح اولیه هنرمند متفاوت است، چون مسیر تأیید و اصلاحات طولانی است. به همین دلیل معتقدم باید به نگاه هنری طراح احترام گذاشت و فضای بیشتری برای خلاقیت او فراهم کرد.
پوسترهای دولتی را نمیتوان با آثار طراحان بزرگ مثل ممیز یا قباد شیوا مقایسه کرد، زیرا آن آثار در فضایی شکل میگیرند که هنرمند آزادی کامل برای بیان مفاهیم دارد. اما پوسترهای رسمی علاوه بر پیام هنری، باید بار اجرایی و نمادهای سازمانی را هم حمل کنند. همین موضوع باعث میشود تحلیل نمادشناسی چنین آثاری پیچیدهتر و گاه محدودتر شود.
امیدوارم این گفتوگوها ادامه پیدا کند تا هم سطح سواد بصری ارتقا یابد و هم شرایطی فراهم شود که طراحان در عین رعایت چارچوبهای سازمانی، بتوانند خلاقیت خود را به بهترین شکل نشان دهند.