شیوع انگل جدید زنبورعسل؛ تهدیدی جهانی برای امنیت غذایی

یک انگل تازه به نام Tropilaelaps mercedesae تروپیلااِلَپس مِرسِدِس یا «تروپی- tropi -» در حال گسترش سریع در جهان است؛ خطری که به گفته کارشناسان می‌تواند پیامدهای سنگینی برای زنبورداران و میلیاردها انسانی داشته باشد که به محصولات گرده‌افشانی‌شده توسط زنبورعسل وابسته‌اند.

این انگل که تاکنون در اوکراین، گرجستان و جنوب روسیه شناسایی شده و احتمال حضور آن در ایران و ترکیه نیز مطرح است، به‌زودی می‌تواند به اروپای شرقی، سراسر قاره اروپا و حتی آمریکای شمالی و استرالیا سرایت کند.

به گفته ژان-پیر شیرلینک، استاد افتخاری دانشکده دامپزشکی دانشگاه ملبورن، تروپی خطرناک‌تر از انگل مشهور واروا است که دهه‌هاست زنبورداران با آن مبارزه می‌کنند. تفاوت اصلی این 2 انگل در سرعت تکثیر است: در حالی که واروا بخشی از عمر خود را روی بدن زنبور بالغ می‌گذراند، تروپی تقریباً تمام زمانش را در سلول‌های بسته پرورش نوزاد زنبور سپری می‌کند و به همین دلیل نسل‌های بیشتری تولید کرده و کلنی را در زمان کوتاه‌تری نابود می‌سازد.

روش‌های رایج مقابله با واروا برای این انگل چندان کارساز نیست. تروپی کمتر در تماس با مواد شیمیایی قرار می‌گیرد و سرعت تولیدمثل بالاتری دارد. در آسیا، برخی زنبورداران با حبس ملکه و توقف تخم‌گذاری موقت یا استفاده کنترل‌شده از اسید فرمیک آن را مهار می‌کنند، اما این شیوه‌ها برای واحدهای صنعتی بزرگ در اروپا و آمریکا چندان عملی نیست.

کارشناسان هشدار می‌دهند که هم‌زمانی آلودگی به واروا و تروپی، مدیریت زنبورستان‌ها را دشوارتر خواهد کرد و استفاده هم‌زمان از داروها خطر نابودی کلنی‌ها و آلودگی عسل را در پی دارد. علاوه بر این، مقاومت انگل‌ها در برابر مواد شیمیایی به دلیل مصرف بی‌رویه نیز یک نگرانی جدی است.

پیامدهای این بحران فراتر از زنبورداری خواهد بود. زنبورهای عسل نقش کلیدی در گرده‌افشانی بسیاری از محصولات کشاورزی دارند و افزایش تلفات کندوها می‌تواند هزینه تولید عسل و خدمات گرده‌افشانی را بالا ببرد و نهایتاً بر قیمت و دسترسی مواد غذایی تأثیر بگذارد.

تحقیقات در کشورهایی چون تایلند و چین برای یافتن راهکارهای مؤثر ادامه دارد، اما اگر درمان‌های عملی و ایمن به‌زودی معرفی نشود، گسترش جهانی این انگل می‌تواند به بحرانی جدی در امنیت غذایی بین‌المللی بدل شود.

در ایران نیز پیرو هشدار یکی از محققان موسسه تحقیقات علوم دامی کشور مباحث داغی میان سازمان دامپزشکی کشور و محقق این موسسه رخ داد که در نهایت سازمان دامپزشکی کشور مدعی شد که این موضوع را به طور کامل تحت کنترل گرفته و در قالب یک طرح پایش ملی قدرتمند بنا دارد به شکل فراگیر در جریان ابتلای زنبورستان‌های ایران به این انگل خطرناک قرار گیرد.

منبع: ایندیپندنت