زنبورهای عسل؛ معماران شگفت‌انگیز کندو با مهارت سازگاری هر اندازه سلول!

به گزارش تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس، زنبورهای عسل نه تنها در جمع‌آوری شهد و گرده اُستاد هستند، بلکه در ساخت کندوهای خود نیز معجزه می‌کنند. تحقیقی تازه نشان می‌دهد که این حشره‌های کوچک، قادرند با اندازه‌های متفاوت سلول‌های کندو به شکلی هوشمندانه سازگار شوند؛ آن‌ها سلول‌ها را ترکیب، کج یا لایه‌بندی می‌کنند تا همیشه ساختاری پایدار و کارآمد داشته باشند. این یافته‌ها برای زنبورداران، زیست‌شناسان و مهندسانی که به دنبال الگوبرداری از طبیعت هستند بسیار مهم است.

روش تحقیق

برای بررسی نحوه ساخت کندو، پژوهشگران از قاب‌های چاپ سه‌بعدی با اندازه‌های مختلف سلول استفاده کردند و رفتار زنبورها را در ۱۰ کلنی زنبور عسل اروپایی (Apis mellifera) در آزمایشگاه Peleg در کُلرادو آمریکا مشاهده کردند. هر قاب با یک لایه نازک موم طبیعی آماده شد و پیشرفت ساخت کندو با عکاسی منظم و تصویربرداری سه‌بعدی با اشعه X ثبت شد. این روش اجازه داد جزئیات ساختار سه‌بعدی سلول‌ها با دقت بالا بررسی شود.

نتایج کلیدی

• سلول‌های بسیار کوچک (نصف اندازه کارگر): زنبورها سلول‌ها را پر می‌کنند و شش‌ضلعی‌های جدید روی پایه‌ای صاف می‌سازند.

• سلول‌های کوچک (۷۵٪ اندازه کارگر): زنبورها چند سلول کوچک را ترکیب (Merging) می‌کنند تا اندازه سلول طبیعی کارگر ایجاد شود.

• سلول‌های متوسط تا 2 برابر اندازه کارگر: زنبورها با کج کردن سلول‌ها (Tilting) ساختار کندو را تنظیم می‌کنند تا فضا بهینه شود.

• سلول‌های بزرگ (سه برابر اندازه کارگر): زنبورها از لایه‌بندی (Layering) برای ایجاد ساختار مستحکم و همگن استفاده می‌کنند.

• سلول‌های خیلی بزرگ (4 برابر اندازه کارگر): هیچ الگوی ثابتی مشاهده نشد و زنبورها آزادانه سلول‌ها را می‌سازند.

این 3 حالت (ترکیب، کج کردن، لایه‌بندی) نشان می‌دهد که زنبورها توانایی بالایی در سازگاری با شرایط محیطی و اندازه سلول‌ها دارند.

اهمیت یافته‌ها

• برای زنبورداران: شناخت نحوه واکنش زنبورها به اندازه سلول می‌تواند به بهبود طراحی قاب‌ها و افزایش بهره‌وری کندو کمک کند.

• برای مهندسان و طراحان: رفتار ساخت کندو الهام‌بخش سیستم‌های خودسازمان‌یافته و طراحی‌های زیست‌الهام است.

• برای علم زیست‌شناسی: نشان می‌دهد که کندوهای زنبورهای عسل یک سیستم انعطاف‌پذیر و جمعی فوق‌العاده هستند که بدون رهبر یا نقشه مرکزی ساخته می‌شوند.

در مجموع می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که زنبورهای عسل، معماران طبیعت، ثابت کرده اند که حتی وقتی پایه‌های کندو با اندازه سلول غیرمعمولی آماده می‌شود، آن‌ها با هوشمندی و دقت با شرایط سازگار می‌شوند. چه سلول کوچک باشد و چه بزرگ، کندو همیشه محل امن و پایدار برای ذخیره عسل و پرورش نوزادان خواهد بود. این یافته‌ها برای هر زنبورداری که می‌خواهد بهره‌وری کندوی خود را به حداکثر برساند، یک راهنمای ارزشمند عملی و علمی است.

این مقاله جالب و ارزشمند علمی را در تاریخ 26 آگوست 2025 مصادف با 3 شهریور 1404 خورشیدی، به غیر از «کشاورزپلاس»، سایت «نیویورک تایمز» نیز به شکل دیگر آن را منعکس کرده و می‌توانید متن کامل آن را در مجله plus مطالعه نمایید. ( لینک اینجا)