تجربه آموزنده تولیدکنندگان روغن زیتون کالیفرنیا با کشاورزی احیاکننده
مجله فوربس در گزارشی تازه نشان داده است که چگونه تولیدکنندگان بزرگ روغن زیتون در کالیفرنیا، با استفاده از کشاورزی احیاکننده توانسته‌اند هم کیفیت محصول خود را افزایش دهند و هم زمین‌هایشان را حاصلخیزتر و مقاوم‌تر در برابر تغییرات اقلیمی کنند. روش‌هایی مثل کاشت گیاهان پوششی بین ردیف درختان، چرای دام برای کنترل طبیعی علف‌ها و کوددهی، بازگرداندن ضایعات به خاک به شکل کمپوست و استفاده هوشمند از آب، نمونه‌هایی از اقداماتی هستند که هم به سود اقتصادی کشاورز است و هم به سود محیط زیست. به گفته سید علی حسینی، کارشناس کشاورزی، این رویکرد صرفاً یک مُد یا تکنیک جدید نیست؛ بلکه نوعی بازگشت به منطق طبیعت است: کشاورز یاد می‌گیرد علاوه بر برداشت، به خاک و گیاه هم چیزی بازگرداند. هرچند اجرای کامل این مدل برای برخی محصولات صنعتی مانند ذرت و سویا دشوار است، اما برای محصولات درختی چندساله مثل زیتون، پسته، انگور و انجیر – که در ایران نیز سهم مهمی از باغداری را تشکیل می‌دهند – می‌تواند نقطه شروعی بسیار مناسب باشد. بر این اساس، تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که کشاورزی احیاکننده فقط یک ایده لوکس برای کشورهای پیشرفته نیست؛ بلکه اگر در ایران با دانش بومی کشاورزان و ابزارهای نوین تلفیق شود، می‌تواند مسیری عملی برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و حفاظت از منابع طبیعی باشد.
در دره ساکرامنتو، ردیف‌های درختان زیتون دیگر با زمین برهنه احاطه نشده‌اند، بلکه با فرشی سبز از گیاهان پوششی مانند شبدر، چاودار و وِچ (نوعی لگوم) پوشیده شده‌اند. این زیتون‌ها قرار است در بطری‌های روغن زیتون بکر فرابکر مزرعه خانوادگی کالیفرنیا اولیو رنچ جای گیرند.
چند ساعت پایین‌تر، در دره سن‌واکین مرکزی، در مزرعه خانوادگی انزو اولیو اویل، درختان زیتون باز پوشانده شده‌اند؛ مالچی که با دست پخش شده است. اگرچه این 2 تولیدکننده کیلومترها از هم فاصله دارند، اما چشم‌انداز مشترکی دارند: پرورش زیتون به شیوه‌ای که زمین را بهبود دهد، نه اینکه آن را فرسوده کند.
برای بخش زیادی از تاریخ کشاورزی کالیفرنیا، تمرکز بر استخراج و بازده کوتاه‌مدت بوده است. اما در مواجهه با تغییرات اقلیمی – خشکسالی‌های بی‌امان، موج‌های گرمای شدید و باران‌های غیرقابل پیش‌بینی – کشاورزانی مانند کالیفرنیا اولیو رنچ، مک‌اوی رنچ و انزو اولیو اویل به دنبال مقاوم‌تر کردن باغ‌هایشان برای آینده هستند.
رویکرد کالیفرنیا اولیو رنچ شامل مجموعه‌ای از اقدامات است: کاشت متنوع گیاهان پوششی زمستانی برای تغذیه خاک، چرای گوسفند زیر درختان به‌جای استفاده از علف‌کش یا ماشین‌آلات سنگین، پخش ضایعات هرس‌شده به‌صورت مالچ، و استفاده از آبیاری قطره‌ای هوشمند و دقیق متناسب با نیاز درختان.
به گفته‌ی مری موری، معاون کیفیت و محصول:
«این کارها باعث حفظ رطوبت، افزایش مواد آلی و تقویت زیست‌شناسی خاک می‌شوند. در نتیجه، درختان در برابر خشکسالی، آفات و بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌شوند.»
سال گذشته، کالیفرنیا اولیو رنچ نخستین شرکتی در آمریکای شمالی شد که برای بیش از ۴۶۰۰ هکتار از مزارع خود، گواهی رسمی کشاورزی بازتولیدی از سازمان A Greener World دریافت کرد. هرچند این برند با بیش از ۵۰ کشاورز دیگر در دره مرکزی همکاری دارد، فعلاً با زمین‌های خود شروع کرده است؛ چراکه واژه « کشاورزی احیاکننده» هنوز نیاز به تعریف دقیق دارد.
این شرکت، «A Greener World» را برگزید چون هم انعطاف‌پذیرتر است (هم زمین‌های ارگانیک و هم غیرارگانیک را پوشش می‌دهد) و هم داده‌محور و متمرکز بر سلامت خاک است. موری می‌گوید:
«این رویکرد واقع‌بینانه‌تر است و برای کسانی که شاید به تغییر روش‌ها علاقه‌مند باشند، ولی هنوز کاملاً ارگانیک نیستند، جذاب‌تر است. تمرکز آن بر بهبود مداوم است، نه رسیدن به کمال از همان ابتدا.»
اما کشاورزی احیاکننده regenerative چالش‌های خاص خود را دارد. مثلاً سال گذشته، کاشت گیاه پوششی باعث هجوم بیش‌ازحد جیرجیرک‌ها شد و ناچار شدند در بخش محدودی از مزرعه از سم استفاده کنند. موری می‌گوید:
«فهمیدیم که باید زودتر گیاه پوششی را کوتاه کنیم تا خیلی بلند نشود و جیرجیرک‌ها به درختان دسترسی پیدا نکنند.»
یکی از باغ‌های این شرکت که حدود ۳۰ سال پیش کاشته شده و ۷ سال است به ارگانیک تبدیل شده، داده‌های جالبی ارائه داده است:
«افزایش چشمگیر ماده آلی خاک و کاهش چگالی خاک را مشاهده کردیم که انتظارش را نداشتیم.»
یکی از مزارع همکار آن‌ها در منطقه ساکرامنتو حتی شاهد افزایش عملکرد محصول با کشاورزی ارگانیک بوده است. این کشاورز سال‌هاست به‌طور غیررسمی کشاورزی احیاکننده کار می‌کند و کیفیت زیتون‌هایش همواره در بالاترین سطح قرار دارد.
انزو اولیو اویل نیز روایتی مشابه دارد. این برند خانوادگی نسل چهارم، علاوه بر گواهی ارگانیک، روش‌های باز regenerative را هم اجرا کرده است.
به گفته وینسنت ریچیوتی، مدیر عملیاتی این مزرعه:
«ما چیزی را که بقیه ضایعات می‌دانند – مثل تراشه‌های چوب باغ‌های بادام ازکارایی افتاده – به‌عنوان مالچ در باغ‌های زیتون پخش می‌کنیم. این کار رطوبت خاک را حفظ می‌کند، زندگی میکروبی را تقویت می‌کند و جلوی علف‌های هرز را می‌گیرد.»
آن‌ها حتی از ضایعات تولید روغن زیتون هم بهره می‌برند. پروژه «پومِیس زیتون» شامل خشک‌کردن باقی‌مانده تفاله و هسته‌ها پس از روغن‌گیری و بازگرداندن آن به زمین به‌عنوان کود است.
ریچیوتی می‌گوید:
«این پروژه دوستدار محیط‌زیست است و کربن موجود در پومیس، فعالیت میکروبی خاک را تغذیه می‌کند.»
این مزرعه بخشی از انرژی خود را از خورشید تأمین می‌کند، همه فرایند روغن‌گیری را در محل انجام می‌دهد و سیستم آبیاری دقیق دارد که آب و مواد غذایی را درست به ریشه می‌رساند. به گفته ریچیوتی:
«خاک سالم، میوه سالم‌تری می‌دهد و روغن حاصل، طعم و آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری دارد.»
مک‌اوی رنچ در نزدیکی پتالوما (شهرستان سونوما) بیش از ۲۵ سال است که ارگانیک کار می‌کند. سامانتا دورسی، رئیس مزرعه، می‌گوید:
«در طول 3 دهه، ماده آلی خاک را بیش از ۴ درصد افزایش داده‌ایم. حتی سفت‌ترین خاک‌ها هم نرم‌تر شده‌اند و فضای بیشتری برای تنفس ریشه‌ها فراهم کرده‌اند.»
این خاک‌های نرم‌تر، آب بیشتری جذب می‌کنند و جلوی فرسایش در طوفان‌های بارانی را می‌گیرند. آن‌ها ۶ استخر ذخیره آب دارند، اما دورسی تأکید می‌کند:
«بزرگ‌ترین مخزن آب ما، پروفایل خاک است. خاک بیش از هر استخر آبی را نگه می‌دارد.»
با وجود این، چالش‌های هزینه و گواهی همچنان مطرح است. دورسی و ریچیوتی (هر دو) می‌گویند که دریافت گواهی کشاورزی احیاکننده زمان‌بر و پرهزینه است، و در حالی‌که حاشیه سود کشاورزان پایین است، شاید فعلاً امکان‌پذیر نباشد.
با این حال، هر 3 برند معتقدند که روش‌های کشاورزی احیاکننده فقط یک مُد بازاریابی نیست، بلکه به‌طور ملموس کیفیت خاک، محصول و پایداری مزرعه را بهبود می‌بخشد.
نویسنده: عایشه چابرا - Esha Chhabra – خبرنگار حوزه کسب‌وکارهای بازتولیدی
کشاورزپلاس: منبع این گزارش فوربس (به انگلیسی: Forbes) شرکت رسانه‌ای و مجله آمریکایی است که بی. سی. فوربس آن را در ۱۹۱۷ بنیان نهاد. امروزه فوربس هر 2 هفته یک بار منتشر می‌شود و یکی از مشهورترین مجله‌های اقتصادی آمریکا و جهان به‌شمار می‌رود. مهم‌ترین رقبای فوربز، فورچون و بلومبرگ بیزنس‌ویک هستند
دیدگاه تان را بنویسید