فرود پاک‌نیا
سازمان حفظ نباتات یکی از نهادهای کلیدی در نظام مدیریت کشاورزی کشور است که وظایف اصلی آن شامل کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی، صدور مجوزهای واردات و صادرات محصولات کشاورزی، و نظارت بر مصرف سموم و نهاده‌ها است. هرگونه تغییر ساختاری در این سازمان، به‌ویژه انحلال یا ادغام بدون ایجاد جایگزین مناسب، می‌تواند پیامدهای جدی در حوزه امنیت غذایی، سلامت عمومی و تعهدات بین‌المللی ایران به همراه داشته باشد.
این گزارش بر پایه سال‌ها تجربه در حوزه سیاست‌گذاری کشاورزی و روابط عمومی و بین‌الملل، با توجه به کنوانسیون‌ها و استانداردهای بین‌المللی از جمله روتردام (کنترل مواد شیمیایی خطرناک)، IPPC ( کنترل آفات و سلامت گیاهی Codex Alimentarius و توصیه‌های فائو تنظیم شده است.
نقاط حساس لایحه پیشنهادی:
تضعیف یا انحلال سازمان حفظ نباتات:
حذف این نهاد بدون ایجاد ساختار جایگزین منسجم، منجر به خلأ نظارتی و افزایش ریسک شیوع آفات قرنطینه‌ای خواهد شد.
تعارض با تعهدات بین‌المللی ایران:
کنوانسیون روتردام و استانداردهای IPPC بر وجود یک مرجع ملی توانمند برای کنترل آفات تأکید دارند. انحلال این سازمان، ایران را در معرض نقض تعهدات بین‌المللی قرار داده و می‌تواند زمینه‌ساز محدودیت یا تحریم صادرات شود.
کاهش امنیت غذایی داخلی:
ضعف در کنترل آفات و کاهش کیفیت محصولات، وابستگی به واردات را افزایش داده و به تولید داخلی آسیب می‌زند.
تضعیف نظارت بر سموم و نهاده‌ها:
افزایش احتمال ورود سموم غیرمجاز یا تقلبی به بازار، سلامت مصرف‌کننده و محیط زیست را تهدید می‌کند.
عواقب انحلال سازمان حفظ نباتات:
شیوع گسترده آفات و بیماری‌های گیاهی
از جمله احتمال گسترش ملخ صحرایی، شته‌ها و ناقلان ویروسی.
محدودیت یا توقف صادرات کشاورزی
در نبود گواهی‌های بهداشتی معتبر، بازارهای جهانی از دست می‌روند.
ورود گسترده نهاده‌ها و سموم غیرمجاز
با تهدید مستقیم سلامت عمومی و اکوسیستم.
کاهش امنیت غذایی ملی
با افزایش وابستگی به واردات و کاهش ضریب خودکفایی.
تضعیف جایگاه بین‌المللی ایران
و کاهش قدرت مشارکت در تدوین استانداردهای جهانی.
راهکارهای قانونی پیشنهادی:
بازآرایی سازمان حفظ نباتات به جای انحلال:
طراحی ساختاری نوین با بهره‌گیری از فناوری‌های پایش هوشمند و شفافیت در فرایندهای مجوزدهی.
ایجاد مرجع ملی یکپارچه برای سلامت گیاهی:
مطابق با الزامات کنوانسیون روتردام و IPPC، این مرجع باید دارای اختیارات کامل در تصمیم‌گیری و نظارت باشد.
الزام تطابق ساختاری و سیاستی با استانداردهای بین‌المللی:
همه سیاست‌ها باید با تعهدات ایران در چارچوب فائو، IPPC، روتردام و Codex هم‌راستا باشند.
تقویت ضمانت اجرایی و تأمین منابع پایدار:
فراهم‌سازی بودجه مشخص و جذب نیروی متخصص برای اجرای صحیح قانون.
نتیجه‌گیری و توصیه‌ها:
انحلال سازمان حفظ نباتات بدون تأسیس جایگزین عملیاتی و مقتدر، اقدامی پرخطر و مغایر با تعهدات بین‌المللی است.
اصلاح لایحه و بازطراحی ساختار این سازمان، با رویکرد مدرن و فناورانه، ضامن امنیت غذایی، سلامت محصولات کشاورزی و اعتبار بین‌المللی ایران خواهد بود.
پیشنهاد می‌شود کمیسیون کشاورزی مجلس با انجام اصلاحات پیشنهادی، لایحه را به شکلی متناسب و مطابق با منافع ملی به تصویب برساند.
دیدگاه تان را بنویسید