خشم دامداران فرانسه از کشتار دامها؛ بحران بهداشتی یا بحران اعتماد؟
بحران درماتوز نودولر، شکاف عمیق میان اتحادیههای کشاورزی فرانسه را نیز آشکار کرده؛ این دوگانگی، صدای واحد کشاورزان را تضعیف کرده
اتاق خبر تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس:
کشتار گسترده دامها به بهانه مهار بیماری «درماتوز نودولر واگیردار» در جنوب فرانسه، به موج تازهای از اعتراضات دامداران انجامیده و دولت این کشور را در یکی از حساسترین مقاطع سیاسی و اقتصادی سال 2025، زیر فشار قرار داده است. پس از کشتار بیش از ۲۰۰ رأس گاو در یک واحد دامداری و مسدود شدن بزرگراه A64 توسط معترضان، تنش میان دولت و بخشی از جامعه کشاورزی فرانسه بهسرعت در حال تشدید است.
کانون بحران: تصمیمی فوری با پیامدهای گسترده
بیماری درماتوز نودولر که نوعی بیماری ویروسی ویژه گاو است و خطری برای سلامت انسان ندارد، اوایل دسامبر 2025 بار دیگر در جنوب فرانسه گزارش شد؛ رخدادی که 6 ماه پس از نخستین شیوع آن در مناطق آلپی اتفاق افتاد. دولت فرانسه با استناد به پروتکلهای بهداشتی اتحادیه اروپا، بلافاصله سیاست «کشتار کامل گلههای آلوده» را اجرا کرد؛ تصمیمی که با مقاومت شدید دامداران و برخی اتحادیههای کشاورزی روبهرو شد.
دامداران معترض میگویند در بسیاری از موارد، تنها چند رأس دام علائم بیماری داشتهاند، اما کل گلهها قربانی شدهاند؛ موضوعی که بهزعم آنها نهتنها غیرمتناسب، بلکه ویرانگر سرمایه و معیشت خانوادگیشان است.
اعتراضات میدانی؛ از آغل تا بزرگراه
در واکنش به این سیاست، دامداران در چند منطقه جنوب و جنوبغرب فرانسه دست به اعتراضات میدانی زدند. بستن بزرگراهها، تجمع مقابل مزارع در حال کشتار دام و درگیریهای پراکنده با نیروهای انتظامی، یادآور موج اعتراضات سراسری کشاورزان فرانسه در ابتدای سال ۲۰۲۴ است. اینبار اما، بار احساسی بحران سنگینتر است؛ زیرا موضوع، «حذف دامهای زنده و سالم» است.
شکاف در بدنه کشاورزی
بحران درماتوز نودولر، شکاف عمیق میان اتحادیههای کشاورزی فرانسه را نیز آشکار کرده است. اتحادیه بزرگ FNSEA از سیاست دولت حمایت میکند و آن را برای حفظ امنیت بهداشتی و جایگاه صادراتی فرانسه ضروری میداند. در مقابل، اتحادیههایی مانند «کنفدراسیون دهقانان» و «هماهنگی روستایی» خواستار توقف کشتار گسترده، تمرکز بر واکسیناسیون و قرنطینه هدفمند شدهاند.
این دوگانگی، صدای واحد کشاورزان را تضعیف کرده و دست دولت را برای ادامه سیاست فعلی بازتر گذاشته است.
پیوند بحران دام با سیاست و تجارت
زمانبندی این بحران، آن را از یک مسئله صرفاً دامپزشکی فراتر برده است. همزمانی اعتراضات دامداران با آغاز بررسی بودجه ۲۰۲۶ فرانسه در پارلمان و نزدیک شدن به رأیگیری اتحادیه اروپا درباره توافق تجاری مرکوسور، حساسیت موضوع را دوچندان کرده است.
بسیاری از دامداران معتقدند دولت برای حفظ اعتبار بهداشتی فرانسه در بازارهای بینالمللی و جلوگیری از محدودیتهای صادراتی، هزینه مهار بیماری را مستقیماً به تولیدکننده داخلی تحمیل کرده است. در نگاه معترضان، کشتار دامها بخشی از بهای پنهان تجارت آزاد است.
پیامدهای اقتصادی فراتر از دامداری
اثر این بحران محدود به واحدهای دامداری نیست. کاهش عرضه شیرخام، نگرانی صنایع لبنی محلی، اختلال در زنجیره تأمین و افزایش هزینه تولید از جمله پیامدهای کوتاهمدت آن است. در صورت تداوم وضعیت، کارشناسان از افزایش واردات فرآوردههای دامی و فشار مضاعف بر تولید داخلی هشدار میدهند؛ سناریویی که با شعار «حاکمیت غذایی» دولت فرانسه در تناقض آشکار قرار دارد.
واکسیناسیون؛ راهحل دیرهنگام؟
دولت فرانسه تحت فشار افکار عمومی و اعتراضات، از آغاز برنامه واکسیناسیون گسترده گاوها خبر داده است؛ اقدامی که بهگفته منتقدان، میتوانست زودتر و با هزینهای کمتر از کشتار گسترده اجرا شود. با این حال، دولت تأکید دارد که در کانونهای فعال بیماری، کشتار همچنان اجتنابناپذیر است.
بحران اعتماد در دل بحران بهداشت
آنچه امروز در فرانسه جریان دارد، فراتر از مدیریت یک بیماری دامی است. این بحران، آزمونی جدی برای رابطه دولت و جامعه کشاورزی محسوب میشود؛ رابطهای که اگر ترمیم نشود، میتواند بار دیگر خیابانها و بزرگراههای فرانسه را به صحنه اعتراضات گسترده تبدیل کند.
درماتوز نودولر شاید یک بیماری دام باشد، اما پیامدهای آن نشان میدهد که در سیاستگذاری کشاورزی، «اعتماد تولیدکننده» مهمترین حلقهای است که در صورت گسست، هزینهای بسیار سنگینتر از هر بحران بهداشتی بهدنبال خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید