روایت نبرد نابرابر دامپزشکان با یک ویروسِ تیزپا در خطوط پنهان امنیت غذایی

تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس: شیوع سویه جدید تب‌برفکی در ماه‌های اخیر، یکی از جدی‌ترین تهدیدهایی بود که زنجیره تأمین پروتئین کشور را نشانه گرفت. بیماری‌ای که اگر فقط چند هفته دیرتر مهار می‌شد، می‌توانست آرامش دامداران و امنیت غذایی خانواده‌های ایرانی را برای ماه‌ها برهم بزند.

اما این‌بار، شبکه دامپزشکی کشور نشان داد که چگونه اقدام سریع، هماهنگی دقیق و کارِ بی‌وقفه می‌تواند یک بحران واقعی را به یک تجربه موفق تبدیل کند.

وقتی یک ویروس تیزپا نصف کشور را درگیر می‌کند

سویه جدید تب‌برفکی امسال در بیش از ۵۰ درصد استان‌های کشور گزارش شد؛ سرعت انتشار بالاتر از حد انتظار و احتمال وقوع یک اپیدمی گسترده کاملاً واقعی بود.

در همان ساعات اولیه، تیم‌های دامپزشکی در استان‌ها وارد عمل شدند و بلافاصله برنامه واکسیناسیون هدفمند آغاز شد.

بیش از ۷.۸ میلیون دز واکسن حاوی سویه SAT1 تأمین شد و تا امروز ۶.۳ میلیون دز از آن به دام سنگین تزریق شده است. همین سرعت عمل، کانون‌های اولیه را ساختارشکنانه مهار کرد و مانع از آن شد که بیماری از کنترل خارج شود.

چه فاجعه‌ای ممکن بود رخ دهد؟

برای درک ماجرا کافی است به این اعداد نگاه کنیم:

در کشور حدود ۷ میلیون رأس دام سنگین و ۶۵ میلیون واحد دامی سبک وجود دارد. تب‌برفکی مثل آتش در کاه، با سرعتی حیرت‌انگیز منتقل می‌شود و می‌تواند باعث تلفات سنگین، سقط، کاهش شدید تولید شیر و ضعف طولانی‌مدت دام شود.

برآوردها می‌گوید اگر واکسیناسیون و قرنطینه به‌موقع انجام نمی‌شد، تلفات دام سنگین می‌توانست به حدود یک میلیون رأس برسد.

اما امروز، این عدد به حدود ۱۷۰۰ رأس محدود شده؛ فاصله‌ای که معنایش، حفظ جان صدها هزار دام و جلوگیری از یک ضربه اقتصادی عظیم است.

۴۰۰ هزار میلیارد ریال خسارتی که هرگز اتفاق نیفتاد

تب‌برفکی فقط یک بیماری نیست؛ یک بحران اقتصادی است. هر روزی که بیماری در یک مزرعه می‌مانَد، شیر کمتر تولید می‌شود، دام وزن نمی‌گیرد، زنجیره گوشت مختل می‌شود و دامدار نفسش به شماره می‌افتد.

اقدامات سریع سازمان دامپزشکی کشور، مانع از شکل‌گیری بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد ریال خسارت مستقیم و غیرمستقیم شد. این اعداد کوچک نیستند؛ این‌ها یعنی حفظ سرمایه دامی کشور و جلوگیری از افزایش قیمت پروتئین در سفره مردم.

پشت این موفقیت چه چیزی بود؟

نه یک دستور اداری، نه یک جلسه؛ بلکه شبکه دامپزشکی کشور که مثل یک ارگان زنده در استان‌ها، شهرستان‌ها و حتی کوچک‌ترین روستاها فعال است.

کنار هم قرار گرفتن این عوامل باعث کنترل سریع بحران شد:

سامانه گزارش‌دهی فوری که کانون‌ها را همان روز شناسایی کرد؛ واکسیناسیون هدفمند در خطوط تماس بیماری؛ تیم‌های عملیاتی که گاهی نیمه‌شب به روستاها رفتند؛ قرنطینه‌ میدانی در گلوگاه‌های حساس؛ اطلاع‌رسانی به‌موقع برای جلوگیری از شایعات و ترس دامداران.

این‌ها کارهایی است که شاید دیده نشود، اما ستون اصلی امنیت غذایی کشور روی همین فعالیت‌ها بنا شده است.

سازمان دامپزشکی؛ نگهبان خاموش امنیت غذایی

نقش این سازمان فقط درمان بیماری نیست؛ بلکه حفاظت از تولید داخلی، حفظ معیشت دامداران و نگهبانی از سفره مردم است.

از تب‌برفکی تا آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان و  PPR، هر بار این شبکه همان سپری بوده که اجازه نداده زنجیره پروتئین کشور از هم بپاشد.

وقتی دامدار بداند گله‌اش سالم است، امید و انگیزه برای تولید دارد. این یعنی تداوم تولید گوشت و شیر، ثبات بازار و کاهش وابستگی به واردات.

در واقع می‌توان در یک روایت مختصر اینگونه گفت که داستان مهار تب‌برفکی امسال، فقط یک گزارش عملکرد نیست؛ ماجرای یک تهدید جدی است که با کار گروهی، هوشمندی، واکسن درست و حضور به‌موقع در میدان، تبدیل شد به یک موفقیت ملی.

گاهی قهرمانان امنیت غذایی کشور، در سکوت کار می‌کنند، در روستاها، گاوداری‌ها و جاده‌های بین‌شهری. و نتیجه‌اش، آرامشی است که هر روز سر سفره‌مان داریم؛ بی‌آنکه دیده شود.