آیا تامین نهاده‌های دامی از هزارتوی مشکلات خارج می‌شود؟

به نقل از ایرنا، نوسانات ارز، مشکلات حمل‌ و نقل و به تبع آن رسوب نهاده‌های دام و طیور در بنادر جنوب کشور، گرانی نهاده‌ها و افزایش هزینه‌های جانبی، تنها بخشی از عواملی است که در کنار مساله تحریم و تبعات منفی آن  بر واردات نهاده‌ها، صنعت پرورش دام و طیور در کشور را تحت تاثیر قرار داده و صدای اعتراض و نارضایتی  فعالان این بخش را هم درآورده است.

البته در این میان، خشکسالی مزید بر علت شده است، به طوری که امسال میلیون‌ها راس دام سهمی از علوفه مراتع ندارند و باید به صورت دستی تغذیه شوند که این مساله دامداران سنتی را بیشتر دچار مشکل و مجبور به هزینه کردن در این بخش هم کرده است.

از سوی دیگر بخشی از نهاده‌ها همچون جو و ذرت قابل ذخیره سازی استراتژیک و تامین است اما علوفه‌هایی مانند کاه، بیده و ذرت علوفه‌ای که در فصل تولید می‌شوند، باید توسط دامدار خریداری و در طول سال استفاده شود.

نتیجه این که کمبود علوفه بر اثر خشکسالی و افزایش قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های پرورش دام، موجب رو آوردن بسیاری از دامداران به کشتار دام مولد خود شده است به طوری که تنها در کشتارگاه صنعتی مشهد طی اردیبهشت امسال ۱۱.۶ درصد دام سبک کشتار شده را دام مولد و در بخش دام سنگین نیز ۴۴ درصد کشتار را گاو شیرده تشکیل داد.

دولت به عنوان بخشی از تدابیر حمایتی، سهمیه هایی را برای کمک به تغذیه دام در قالب جو، ذرت و سویا تخصیص می دهد و موظف به تامین آن است که این امر از طریق سامانه موسوم به بازارگاه انجام می شود و هر سهمیه ای که از این طریق برای دامدار ثبت شده است، تحویل می شود.

بازارگاه همچنین منبع اصلی تامین نهاده دامی برای مرغداران است و پس از ثبت جوجه ریزی در این سامانه، تامین نهاده انجام می شود. 

برای کندوکاو درباره مشکل نهادهای دامی و راهکارهای پیشنهادی برای رفع این مشکل به سراغ گزارش های استانی خبرنگاران ایرنا می‌رویم.

کمبود یا کندی توزیع نهاده‌ها 
افشین فرحبخش یک دامدار کرمانی است که همچون هم‌صنفی‌هایش با مشکل تامین نهاده های دامی روبروست. او درباره این مساله گفت: ما برای تهیه خوراک دام هایمان سال گذشته نیز با مشکل روبه رو بودیم اما امسال خشکسالی مزید بر علت شده به طوری که بهای هر کیلو یونجه از کیلویی ۲ هزار تومان به ۶ هزار تومان افزایش یافته است که یونجه با همین قیمت را نیز به سختی باید تهیه کنیم.

وی تاکید کرد: هر چند مسئولان از ذخیره کافی نهاده های دامی در استان کرمان برای شرایط اضطراری خبر می دهند، اما توزیع این نهاده ها بموقع نیست و من معتقدم حل مشکل به مسئولان کشوری و خارج از استان مربوط می شود.

وی تاکید کرد: با شرایط موجود تنها راه برای ادامه حیات صنعت دامپروری در استان و حتی کشور واردات علوفه خشبی(یونجه، کاه، جو وغیره) است و جز این راهی برای حل مشکل وجود ندارد.

نهاده‌های باقی مانده  در گمرگ 
شواهد نشان می دهد بخش قابل توجهی از مشکل کمبود نهاده‌های دامی به ضعف ناوگان حمل و نقل برمی‌گردد. در این خصوص علی باقری معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد و کشاورزی شمال کرمان چندی قبل با اشاره به کمبود نهاده ها و خوراک دام در استان تاکید کرد: نهاده ها خریداری شده است و در گمرک های بنادر وجود دارد اما در حمل و نقل به مشکل برخورد کردیم و با حمل و نقل جاده ای و باربری ها مکاتبه کردیم اما هنوز این مشکل حل نشده است.

باقری افزود: کرایه حمل نهاده ها از بنادر با افزایش چند برابری روبه رو بوده است و در حال حاضر کامیون هایی که از کرمان برای حمل می فرستیم، متاسفانه باید چندین روز در نوبت بمانند که این شرایط را سخت تر کرده است.

وی درباره  عرضه نهاده های خارج از شبکه توزیع رسمی نیز بیان کرد: شرکت های خصوصی با پرداخت هزینه های حمل و نقل، خوراک را از گمرکات حمل می کند و با قیمت بالاتر به تولید کننده و دامدارن می فروشد، اما بخش دولتی توان چنین کاری را ندارد.

اما معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور چهارشنبه ۲۳ تیر در حاشیه‌ بازدید از بندر امام‌خمینی و انبارهای نهاده های دامی در خصوص علت دپوی نهاده های دامی در این بندر گفت : این موضوع دلایل متعددی دارد.

به گفته طالبی، از اسفندماه سال گذشته به سازمان بنادر اعلام شد ناوگان حمل‌ونقل ظرفیت اضافه دارد و آماده جابه‌جایی بار است و کامیون‌ها در این بندر توقف دارند؛ اما متاسفانه سازمان بنادر همکاری لازم را نداشت و این بار برای حمل عرضه نشد.

معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور اضافه کرد: در ۱۱۵ روز گذشته، شاهد افزایش حدودا ۲۵ درصدی برداشت محصولات کشاورزی در خوزستان بودیم که این میزان، قسمت عمده‌ای از ناوگان را به خود جذب کرد.

طالبی در عین حال تاکید کرد: امروز، ششمین روزی است که روزانه بین ۲ هزار تا ۲ هزار و ۲۰۰ کامیون در این بندر بارگیری می‌شود و در صورت تداوم این وضعیت تا ۱۵ روز آینده می‌توانیم نیاز ضروری کشور را در خصوص نهاده‌های دامی تأمین کنیم.

در همین رابطه، معاون نظارت و بازرسی تولیدی سازمان بازرسی کل کشور با بیان اینکه ماندگاری کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی در گمرک‌ها بیش از حد معمول شده است گفت: باید از رسوب کالا در بندر امام خمینی(ره) جلوگیری شود.

غلامعباس ترکی روز چهارشنبه هفته قبل در حاشیه بازدید از انبار نهاده‌های دامی و اسکله‌ی بندر امام‌خمینی در خصوص مشکلات موجود در فرآیند ترخیص کالا از بندر امام خمینی(ره) گفت: بخشی از این مشکلات که به حمل‌ونقل و راهداری مرتبط است به تامین ارز مربوط می‌شود و بخش دیگر ممکن است به خود صاحب کالا که مقررات را رعایت نکرده، مرتبط باشد.

همچنین مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای هرمزگان روز جمعه از آغاز  حمل ۶۵ هزار تن نهاده‌های دامی از بندر شهید رجایی به سایر نقاط کشور توسط ناوگان حمل و نقل جاده ای استان خبر داد. 

یوسف عابدینی افزود: این نهاده های دامی مورد نیاز دامداران کشور در انبارهای بندر شهید رجایی ذخیره شده است که با توجه به ضرورت موضوع و همچنین لزوم تخلیه هرچه سریع‌تر این نهاده ها از این بندر هماهنگی‌های لازم صورت گرفت.
وی با اشاره به اینکه فرآیند حمل کالاهای اساسی و نهاده های دامی به صورت مستمر در حال انجام است، بیان داشت: ناوگان حمل و نقل جاده ای هرمزگان هم اکنون در حال بارگیری و انتقال این میزان نهاده‌های دامی به اقصی نقاط کشور می باشد.

لزوم حمایت بیشتر از دامداران 

اما قائم مقام نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور معتقد است: بیشتر مشکلات و چالش‌های حوزه دامداری و کشاورزی در نبود رویکرد حمایتی از این قشر است که این موضوع باید در تصمیم سازی و برنامه ریزی‌ها نهادینه شود.

به گفته موسی رهنمایی، راهکار آسان و نتیجه‌بخش برای عبور از این چالش‌ها اجرای قوانین مغفول مانده این حوزه  است.

به اعتقاد رهنمایی،  در کشور قوانین حمایتی مطلوبی برای بخش کشاورزی و دامداری وضع شده است که به آن بی توجهی می‌شود، این در حالی است که این بخش به دلیل آنکه بطور مستقیم با غذای انسان ارتباط دارد از حساسیت خاصی برخوردار است.