«ناواک»؛ پروژه ۵ ساله برای گسترش دسترسی به غذای سالم و دریایی در آفریقا و آمریکای لاتین

 تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس: سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و اتحادیه اروپا 21 اکتبر  2025 - 29 مهرماه 1404- ابتکاری تازه را برای افزایش دسترسی جمعیت‌های آسیب‌پذیر در آفریقا و آمریکای لاتین به غذاهای دریایی ایمن و مغذی، هم‌زمان با تقویت اقتصادهای محلی از مسیر نوآوری در زنجیره‌های ارزش آبزی، آغاز کردند.

این طرح با عنوان «زنجیره‌های نوین ارزش غذای آبی برای رژیم‌های غذایی پایدار و سالم در بسترهای شکننده» (NAVAC) از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ در کشورهای چاد، کلمبیا، گینه بیسائو، موریتانی و سودان جنوبی اجرا می‌شود. بودجه این برنامه از محل ۲۰ میلیون یورو کمک اتحادیه اروپا و ۵۰۰ هزار دلار اولیه از سوی برنامه همکاری فنی فائو تأمین خواهد شد.

گادفری مگ‌ونزی، معاون مدیرکل فائو در این باره گفت:
«هدف اصلی پروژه ناواک، افزایش عرضه غذاهای آبی پایدار، مقرون‌به‌صرفه، ایمن و مغذی است تا این محصولات به جمعیت‌های دچار سوء‌تغذیه برسند و در عین حال از طریق نوآوری‌های “تحول آبی”، منافع اقتصادی ملموسی برای جوامع محلی ایجاد کنند.»

غذاهای آبی منبعی غنی از پروتئین باکیفیت و ریزمغذی‌های ضروری برای مبارزه با سوء‌تغذیه، به‌ویژه در میان کودکان و زنان باردار یا شیرده هستند. این گروه غذایی همچنین به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر کمک می‌کند. با وجود این، بسیاری از برنامه‌های امنیت غذایی و تغذیه‌ای، هنوز از ظرفیت عظیم منابع آبی غفلت کرده‌اند.

پروژه ناواک در راستای 4   هدف محوری فائو – تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط‌زیست بهتر و زندگی بهتر برای همه – طراحی شده و در خدمت راهبرد «تحول آبی» است؛ نقشه راهی برای بازآفرینی نظام‌های غذایی آبی با رویکردی کارآمد، فراگیر، مقاوم و پایدار.

آنِت شنِگنز، معاون نماینده دائم اتحادیه اروپا در فائو و مشاور وزیر، در توضیح اهداف این همکاری گفت:
«ناواک رویکردی نوآورانه و یکپارچه به توسعه زنجیره ارزش، از “تور تا سفره”، دارد تا اقدامات آن هم‌زمان به بهبود امنیت غذایی، تقویت معیشت و پایداری محیط‌زیست بینجامد. این ابتکار بازتابی از تعهد اتحادیه اروپا به استراتژی “دروازه جهانی” است.»

استراتژی دروازه جهانی (Global Gateway) اتحادیه اروپا بر مقابله با چالش‌های جهانی همچون تغییرات اقلیمی، بهبود نظام‌های سلامت و ارتقای رقابت‌پذیری و امنیت زنجیره‌های تأمین جهانی تمرکز دارد.

سازوکار اجرای پروژه

فائو، با همکاری دانشگاه فنی دانمارک، اجرای پروژه ناواک را بر عهده خواهد داشت.
در مرحله نخست، این طرح زنجیره‌های ارزش غذای آبی در کشورهای هدف را بررسی می‌کند تا فرصت‌های توسعه، شکاف‌های دانشی و زمینه‌های بهبود را شناسایی کند. نتایج این تحلیل‌ها، مبنای تدوین راهبردهایی برای افزایش عرضه غذای آبی سالم به گروه‌های نیازمند خواهد بود.

فائو، دانشگاه فنی دانمارک و شرکای ملی سپس برای ایجاد یا بهبود زنجیره‌های ارزش غذاهای آبی همکاری خواهند کرد تا با سوء‌تغذیه حاد و مزمن مقابله شود. همچنین، روش‌های نوآورانه مانند استفاده از زیست‌فناوری‌های پیشرفته و فرآیندهای نوین توسعه محصول برای رساندن مؤثرتر غذاهای مغذی آبی به جمعیت‌های آسیب‌پذیر مورد توجه قرار می‌گیرد.

این پروژه از تجربیات موفق طرح FISH4ACP – همکاری مشترک فائو، اتحادیه اروپا و سازمان کشورهای آفریقایی، کارائیب و اقیانوس آرام – بهره می‌گیرد؛ طرحی که با هدف ارتقای بهره‌وری و پایداری زنجیره‌های ارزش شیلات و آبزی‌پروری در این مناطق، سهم چشمگیری در امنیت غذایی، شکوفایی اقتصادی و ایجاد اشتغال داشته است.