در میزگرد برنامه «صدرا» شبکه ۴ با حضور دکتر عمادی و دکتر زمانی بررسی شد
امنیت غذایی در ایران؛ «آب» گلوگاه اصلی و حکمرانی «جزیره‌ای»
عمادی بر ضرورت حکمرانی یکپارچه، نوآوری و مدیریت آب تأکید داشت و زمانی محور بحث خود را اخلاق، فرهنگ دینی و ظرفیت‌های بومی قرار داد.
برنامه تلویزیونی «صدرا» از شبکه ۴ سیما این هفته در برنامه ای ۵۵ دقیقه ای با حضور دو کارشناس برجسته به موضوع امنیت غذایی پرداخت. کارشناسان این برنامه بر بحران آب، مدیریت جزیره‌ای و لزوم توجه به اخلاق و بوم‌گرایی در سیاست‌های غذایی تأکید کردند.
تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس: برنامه تلویزیونی «صدرا» از شبکه 4 سیما این هفته در برنامه ای 55 دقیقه ای به موضوع امنیت غذایی پرداخت؛ میزگردی که با حضور دو کارشناس برجسته، دکتر محمدحسین عمادی، نماینده پیشین ایران در فائو و عضو جدید کمیته عالی امنیت غذایی سازمان ملل متحد، و دکتر غلامحسین زمانی، استاد دانشگاه و رئیس اسبق دانشگاه شیراز، برگزار شد. کارشناسان این برنامه بر بحران آب، مدیریت جزیره‌ای و لزوم توجه به اخلاق و بوم‌گرایی در سیاست‌های غذایی تأکید کردند.
بحران جهانی دسترسی به غذا
عمادی در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به تعریف فائو از امنیت غذایی گفت: «امنیت غذایی یعنی همه افراد جامعه به غذای سالم، کافی و مغذی دسترسی پایدار داشته باشند.» او افزود: «امروز مشکل اصلی جهان کمبود تولید نیست؛ مسئله اصلی دسترسی نابرابر است. میلیون‌ها نفر توان مالی یا امکان دسترسی منطقی به غذا ندارند.»
وی 4 رکن اصلی امنیت غذایی را فراهمی، دسترسی، کیفیت مصرف و پایداری منابعی چون آب و خاک عنوان کرد.
اجماع در چالش‌ها، اختلاف در راهکارها
در ادامه، زمانی اظهار کرد: «تقریباً همه درباره چالش‌هایی مانند تغییر اقلیم، کمبود منابع و فشارهای اقتصادی اتفاق‌نظر دارند، اما درباره راهکارها اختلاف‌نظر جدی وجود دارد.»
او با اشاره به نقش فناوری افزود: «تکنولوژی سرعت تغییرات را افزایش داده است، اما در عین حال شکاف میان کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه را هم بیشتر کرده است.»
علم و فناوری؛ راه‌حل یا دام؟
مجری برنامه از مهمانان پرسید آیا علم کشاورزی به‌تنهایی می‌تواند مشکلات امنیت غذایی را حل کند.
عمادی در پاسخ به این پرسش گفت: «گرسنگی و سوءتغذیه تنها با افزایش تولید حل نمی‌شود. باید از فناوری‌های نوین بیولوژیک و دیجیتال استفاده کرد و در عین حال ضایعات غذایی را که نزدیک به یک‌سوم تولید جهان است کاهش داد.»
اما زمانی تأکید کرد: «مسئله فقط تولید نیست؛ فرهنگ مصرف اهمیت دارد. باید به کشاورزی بوم‌گرا و ظرفیت‌های محلی تکیه کنیم، نه اینکه صرفاً از الگوهای صنعتی کپی‌برداری کنیم.»
ایران و بحران آب
عمادی بحران آب را «گلوگاه اصلی امنیت غذایی ایران» دانست و گفت: «بدون مدیریت منابع آب، حفظ خاک و تنوع زیستی، امنیت غذایی پایدار در ایران به دست نمی‌آید.»
زمانی نیز با تأکید بر ضرورت شناسایی دقیق گلوگاه‌ها افزود: «ایران با سابقه چند هزار ساله کشاورزی باید الگوی مصرف را تغییر دهد و از محصولات جایگزین مانند خشکبار و میوه‌های فرآوری‌شده بهره بیشتری ببرد.»
حکمرانی جزیره‌ای و ضعف دانشگاه‌ها
نماینده پیشین ایران در فائو ساختار حکمرانی را یکی از ضعف‌های اصلی دانست و اظهار کرد: «مدیریت امنیت غذایی در ایران جزیره‌ای است. وزارت کشاورزی تولید را بر عهده دارد، وزارت بهداشت سلامت را، سازمان استاندارد کنترل را؛ اما هماهنگی وجود ندارد. برخی کشورها وزارت امنیت غذایی ایجاد کرده‌اند تا کل زنجیره یکپارچه مدیریت شود.»
وی همچنین به ضعف ارتباط دانشگاه‌ها با مزرعه اشاره کرد و گفت: «نظام علمی ما بیشتر به کمیت مقالات توجه دارد تا حل مشکلات کشاورزان.»
اخلاق، فرهنگ و رزق حلال
در بخش پایانی میزگرد، زمانی به بُعد فرهنگی و اخلاقی امنیت غذایی پرداخت و گفت: «رزق حلال و طیب باید در سیاست‌گذاری‌های غذایی جایگاه پیدا کند. توجه به اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه و نظام مدیریتی و بازگشت به کشاورزی بوم‌گرا می‌تواند مسیر اصلاح را فراهم کند.»
جمع‌بندی اتاق خبر کشاورزپلاس
برنامه «صدرا» با جمع‌بندی مجری پایان یافت؛ جایی که تأکید شد امنیت غذایی موضوعی چندوجهی است و بدون حکمرانی مناسب، عدالت در دسترسی و مدیریت منابع، دستیابی به پیشرفت پایدار ممکن نخواهد بود.
در مجموع بر اساس آنچه تحریریه کشاورزپلاس از محور اصلی نگاه طرفین این میزگرد برداشت کرد این بود که عمادی بر ضرورت حکمرانی یکپارچه، نوآوری و مدیریت آب تأکید داشت و زمانی محور بحث خود را اخلاق، فرهنگ دینی و ظرفیت‌های بومی قرار داد.
دو دیدگاه متفاوت اما مکمل، بر این نکته اشتراک داشتند که آینده امنیت غذایی ایران وابسته به اصلاح ساختار و تغییر نگرش در حکمرانی، مصرف و فناوری است.
در همین ارتباط بخوانید:
تحلیلی بر مباحث دو کارشناس برنامه صدرا در شبکه 4 سیما:
امنیت غذایی؛ آزمون بزرگ ایران در میانه بحران آب و سیاست منطقه‌ای - کلیک اینجا
دیدگاه تان را بنویسید