تحلیلی از رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران به مناسبت برگزاری مجمع عمومی انجمن مدیریت کیفیت ایران
نقش کیفیت در آینده کشاورزی و ضرورت برندسازی ملی در افق صادرات محور
مدیریت کیفیت نه به عنوان ابزاری تشریفاتی، بلکه به‌مثابه ستون فقرات امنیت غذایی، توسعه صادرات و ایجاد ارزش‌افزوده ملی تلقی می‌شود
در جهانی که «کیفیت» به رمز عبور ورود به بازارهای بین‌المللی تبدیل شده، نهادهایی چون انجمن مدیریت کیفیت ایران بیش از هر زمان دیگری نقش کلیدی در هدایت علمی و راهبردی بخش تولید کشور ایفا می‌کنند. کشاورزی و صنایع غذایی نیز به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد ایران، دیگر نمی‌توانند صرفاً با اتکا به ظرفیت طبیعی یا حجم تولید در میدان رقابت جهانی باقی بمانند. امروز، کیفیت است که می‌فروشد؛ برند است که اعتماد می‌سازد؛ و دانش فنی است که ماندگاری صادرات را تضمین می‌کند. در این میان، تحلیلی راهبردی و آینده‌نگر از سوی دکتر عطاءالله اشرفی اصفهانی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران، به مناسبت برگزاری مجمع عمومی انجمن مدیریت کیفیت ایران، با نگاهی دقیق به پیوند حیاتی میان کیفیت، رونق تولید، صادرات هدفمند و برندسازی ملی، تصویری روشن از مسیر پیش‌روی کشاورزی ایران ترسیم می‌کند. دعوت می‌کنیم این تحلیل وزین را بخوانید؛ تحلیلی که نه‌تنها به مجمع اخیر انجمن می‌پردازد، بلکه نگاهی ژرف به نیازهای آینده و الزامات تحول در بخش کشاورزی دارد؛ تحولی که اگر از مسیر کیفیت عبور نکند، راه به توسعه نخواهد برد.
عطاءاله اشرفی اصفهانی - رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه (نوبت دوم) انجمن مدیریت کیفیت ایران، در فضایی حرفه‌ای، مشارکت‌محور و با حضور چهره‌های شاخص علمی، صنعتی و خدماتی کشور، نمادی از پویایی ساختارهای تخصص‌محور و تعهد به ارتقای کیفیت در کشور است. این رویداد، صرفاً یک انتخابات صنفی نبود، بلکه گامی معنادار در جهت تحکیم بنیان‌های توسعه‌پایدار از مسیر کیفیت و نظام‌مندی در مدیریت دانسته می‌شود.
به‌عنوان رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران، بر این باورم که کیفیت در زنجیره کشاورزی و صنایع وابسته، نقشی راهبردی و غیرقابل چشم‌پوشی در رونق تولید، سلامت عمومی، افزایش بهره‌وری و گسترش بازارهای صادراتی ایفا می‌کند. در جهانی که رقابت اقتصادی به سطح استانداردها، ایمنی، فرآیندهای تولید و اعتماد مصرف‌کننده گره خورده است، سرمایه‌گذاری در نهادینه‌سازی کیفیت، ضرورتی بنیادین برای کشور به شمار می‌رود.
کیفیت؛ زیربنای حکمرانی هوشمند در کشاورزی
کشاورزی امروز، تنها به مفهوم تولید محصول خام محدود نیست؛ بلکه زنجیره‌ای از دانش، فناوری، فرآوری، بسته‌بندی، لجستیک، ایمنی غذایی و برندسازی را در بر می‌گیرد. در این چارچوب، مدیریت کیفیت نه به عنوان ابزاری تشریفاتی، بلکه به‌مثابه ستون فقرات امنیت غذایی، توسعه صادرات و ایجاد ارزش‌افزوده ملی تلقی می‌شود.
با توجه به ظرفیت‌های متنوع اقلیمی، منابع انسانی توانمند و زیرساخت‌های تولید در کشور، تقویت سازوکارهای نظارتی، ارتقای استانداردهای داخلی، و پیوستگی با دانش جهانی مدیریت کیفیت، از الزامات توسعه هوشمند در بخش کشاورزی است.
مجمعی برای تداوم مسیر کیفیت و بازآفرینی نقش تخصصی
مجمع اخیر انجمن مدیریت کیفیت ایران، با تثبیت ترکیب مدیریتی گذشته و انتخاب چهره‌ای جدید از حوزه صنایع غذایی، نشان از اعتماد به مسیر طی‌شده و در عین حال، تلاش برای همگرایی بیشتر با حوزه تولید و صنعت دارد. ورود آقای مهرداد مشیری، مدیر اجرایی در یکی از واحدهای مهم صنعت غذای کشور (شرکت کاله)، می‌تواند عمق پیوند میان دانش کیفیت و اجرا را افزایش داده و ظرفیت‌های انجمن را در حوزه صنایع غذایی و کشاورزی تقویت کند.
همچنین، تغییر در ترکیب بازرسی و انتخاب مدیری از صنایع شیمیایی، نویدبخش نگرشی تحلیلی‌تر و چندبُعدی‌تر در فرآیند نظارت و ارزیابی عملکرد در حوزه کیفیت است.
برندسازی ملی؛ نیاز امروز، الزام فردا
یکی از چالش‌های کلیدی در صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران، عدم وجود برندهای ملی معتبر و پایدار است. کیفیت بدون هویت تجاری روشن، در بازارهای جهانی بی‌اثر خواهد بود. از این‌رو، برندسازی ملی، نه یک اقدام تبلیغاتی، بلکه یک راهبرد ضروری در جهت تثبیت موقعیت ایران به‌عنوان تولیدکننده‌ای متعهد، باکیفیت و قابل‌اعتماد محسوب می‌شود.
مروری بر تجربه‌های اخیر جهانی، به‌روشنی گویای نقش تعیین‌کننده کیفیت در سرنوشت صادرات است. به‌عنوان نمونه، در رقابت میان ایران و آمریکا در بازار جهانی پسته، این کیفیت فرآوری، کنترل بهداشتی و انطباق با استانداردهای سخت‌گیرانه اتحادیه اروپا بود که پسته آمریکا را در برخی بازارها بر پسته ایران برتری بخشید، با وجود طعم و اصالت محصول ایرانی. یا در نمونه‌ای دیگر، زعفران افغانستان با تکیه بر پاک‌سازی اصولی، بسته‌بندی حرفه‌ای و گواهی‌نامه‌های معتبر بین‌المللی، توانست اعتماد بازار اروپا را به‌دست آورد و حتی در مواردی با قیمت بالاتر از زعفران ایرانی به فروش برسد. این موارد نشان می‌دهد که نبود نظام یکپارچه کیفیت و برند، می‌تواند فرصت‌های طلایی را از تولیدکنندگان و بازرگانان ایرانی سلب کند.
انجمن مدیریت کیفیت ایران می‌تواند در این مسیر، نقشی مهم و تسهیل‌گر ایفا کند؛ از طریق توسعه آموزش‌های تخصصی، تقویت نظام گواهی‌نامه‌دهی معتبر، تدوین شاخص‌های کیفی، و ترویج الگوهای موفق جهانی. این مهم تنها با هم‌افزایی میان بخش خصوصی، نهادهای حاکمیتی و تشکل‌های تخصصی ممکن خواهد بود.
مسیر توسعه پایدار کشور، از ارتقای کیفیت عبور می‌کند. اگر ایران خواهان جایگاهی ممتاز در زنجیره جهانی کشاورزی، امنیت غذایی و بازارهای صادراتی است، باید کیفیت را به زبان مادری تمامی واحدهای تولیدی خود بدل سازد. آینده‌ای که در آن برندهای ایرانی، نمایندگان شایسته‌ای از سرمایه انسانی، دانش فنی، استانداردهای جهانی و فرهنگ تولید ایرانی باشند.
مجمع اخیر انجمن مدیریت کیفیت ایران، نویدبخش تداوم این مسیر است؛ مسیری که بیش از هر چیز، به آینده‌ای باکیفیت‌تر برای ایران می‌اندیشد.
مطلب مرتبط:
آغاز فصلی نو در مسیر تعالی کیفیت ایران + تحلیل نتایج انتخابات انجمن مدیریت کیفیت ایران ( کلیک اینجا)
دیدگاه تان را بنویسید