تحلیلی بر انتخاب نماینده جوان مصر بعنوان ریاست شورای اجرایی فائو

محمد‌حسین عمادی - سفیر سابق ایران در فائو

انتخاب مینا رزق به‌عنوان رئیس شورای اجرایی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در جلسه عمومی کنفرانس عمومی این سازمان در تاریخ ۳ ژوئیه ۲۰۲۵، در ادامه انتخاب ریاست UNCCD از کشور مصر، گامی مهم در تاریخ دیپلماسی مصر و نقش‌آفرینی این کشور در نهادهای بین‌المللی به‌شمار می‌رود.
این انتخاب که برای دوره‌ای چهار ساله صورت گرفته، نه‌تنها به دلیل اجماع آرای اعضای کنفرانس، بلکه به دلیل شرایط ژئوپلیتیکی و عملکرد فائو در دوره اخیر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرچند این مقام تا حدی تشریفاتی تلقی می‌شود، اما عوامل متعددی از جمله تحولات جهانی، جنگ در خاورمیانه و عملکرد مدیرکل کنونی فائو، در این انتخاب تأثیرگذار بوده‌اند.

                                                                                محمد‌حسین عمادی

                                                                           سفیر سابق ایران در فائو

مینا رزق، دیپلمات ۳۸ ساله مصری و معاون نماینده دائم این کشور در فائو، با حمایت سفارت مصر در رم به‌عنوان کاندیدا معرفی شد و در رقابتی سخت با پنج نامزد دیگر از مناطق جغرافیایی مختلف (آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی و اروپا) به پیروزی رسید. این انتخاب، اولین حضور یک مصری در این سمت در طول ۸۰ سال تاریخ فائو (از ۱۹۴۵) است و نشان‌دهنده تقویت جایگاه مصر در عرصه دیپلماسی بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی، است. این موفقیت همچنین با سیاست‌های رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، برای توانمندسازی جوانان در مناصب بین‌المللی هم‌راستا بوده و نشان‌دهنده تلاش مصر برای تربیت دیپلمات‌های جوان و کارآمد است.
از منظر سیاسی، انتخاب رزق در بستر تحولات جهانی و به‌ویژه تنش‌های خاورمیانه قابل تحلیل است. جنگ‌های اخیر در منطقه، به‌ویژه تأثیر آن بر امنیت غذایی و زنجیره‌های تأمین مواد غذایی، نقش فائو را در حمایت از کشورهای در حال توسعه برجسته‌تر کرده است. در این میان، کشورهای عدم تعهد که بخش قابل‌توجهی از اعضای فائو را تشکیل می‌دهند، به دنبال تقویت صدایشان در این سازمان هستند. انتخاب رزق می‌تواند به‌عنوان پاسخی به نیاز این کشورها برای نمایندگی قوی‌تر در برابر قدرت‌های غربی تلقی شود، به‌ویژه در شرایطی که مدیرکل کنونی فائو، «کو دونگ‌یو»، در دوره دوم خود با انتقادهایی در زمینه حمایت ناکافی از کشورهای عدم تعهد مواجه بوده است. این انتقادها، به‌ویژه در زمینه تمرکز بیش‌ازحد فائو بر برخی اولویت‌های جهانی به‌جای نیازهای خاص کشورهای در حال توسعه، به مصر فرصتی داد تا با معرفی رزق، کاندیدایی از جهان جنوب، حمایت گسترده‌ای کسب کند.
علاوه بر این، تجربه حرفه‌ای «رزق» در دیپلماسی کشاورزی و مدیریت مالی فائو (از جمله ریاست کمیته مالی این سازمان در سال ۲۰۲۳) به او اعتباری ویژه بخشیده است. نقش او در پیشبرد سیاست‌های کشاورزی پایدار و مدیریت منابع آب، که از اولویت‌های کلیدی مصر است، نیز در جلب حمایت اعضا مؤثر بوده است. با این حال، تشریفاتی بودن نسبی این مقام ممکن است محدودیت‌هایی در تأثیرگذاری مستقیم رزق ایجاد کند، اما این انتخاب همچنان فرصتی برای مصر فراهم می‌کند تا در سیاست‌گذاری‌های جهانی غذا و کشاورزی نقش فعال‌تری ایفا کند.
در مجموع، انتخاب «مینا رزق» نه‌تنها یک دستاورد دیپلماتیک برای مصر، بلکه نشانه‌ای از پویایی جدید در فائو برای پاسخگویی به چالش‌های جهانی، به‌ویژه در زمینه امنیت غذایی، است. این انتخاب می‌تواند به تقویت همکاری‌های بین‌المللی در راستای اهداف توسعه پایدار منجر شود، به‌ویژه در شرایطی که جهان با بحران‌های متعدد منطقه‌ای و جهانی مواجه است.