از آشپزخانه تا کارگاه سفالگری؛ پوسته تخم‌مرغ جان تازه‌ای گرفت
تخم مرغ‌ها سر از گِل در می‌آورند!/تلفیقی جذاب از هنر سفالگری و فناوری
هر سال حدود ۸۰ میلیون تُن پوسته تخم‌مرغ به‌عنوان زباله در سراسر جهان دور ریخته می‌شود. حالا یک هنرمند سفال‌گر در نیوهیون آمریکا با همکاری یک پژوهشگر مواد از دانشگاه ییل، روشی نوآورانه ابداع کرده است تا این ضایعات را به ماده‌ای پایدار برای تولید لعاب سرامیک تبدیل کند.
به گزارش «کشاورزپلاس» از سایت «مهندسی شگفت انگیز» که جدیدترین یافته‌های علمی را منتشر می‌کند هر سال حدود ۸۰ میلیون تُن پوسته تخم‌مرغ به‌عنوان زباله در سراسر جهان دور ریخته می‌شود. حالا یک هنرمند سفال‌گر در نیوهیون آمریکا با همکاری یک پژوهشگر مواد از دانشگاه ییل، روشی نوآورانه ابداع کرده است تا این ضایعات را به ماده‌ای پایدار برای تولید لعاب سرامیک تبدیل کند. حاصل کار آن‌ها لعابی با کیفیت برابر یا حتی برتر از لعاب‌های سنتی بود که از استخراج کربنات کلسیم به‌دست می‌آیند.
ماجرا از زمانی آغاز شد که کیارا ماتوس، هنرمند سفال‌گر ساکن نیوهیون، دریافت که سالانه حدود ۸۰ میلیون تُن پوسته تخم‌مرغ به‌عنوان زباله دور ریخته می‌شود. این ضایعات نه‌تنها بوی نامطبوعی تولید می‌کنند، بلکه در صورت مدیریت نادرست می‌توانند عامل بیماری باشند. در برخی مناطق، مانند اتحادیه اروپا، پوسته تخم‌مرغ حتی در گروه زباله‌های خطرناک طبقه‌بندی می‌شود.
ماتوس، به نقل از آی‌ای، کشف کرد که پوسته تخم‌مرغ حدود ۹۵ درصد از کربنات کلسیم تشکیل شده است؛ ماده‌ای کلیدی که در لعاب‌های سرامیک سنتی به‌کار می‌رود. این موضوع جرقه‌ای در ذهنش زد: «چرا از پوسته‌های تخم‌مرغ به‌عنوان جایگزین استفاده نشود؟» او برای یافتن پاسخ، با دانشگاه «ییل» تماس گرفت و ایده‌اش را با آن‌ها در میان گذاشت.
از ضایعات تخم‌مرغ تا لعاب سرامیک
دکتر یان شرورز، استاد مهندسی مکانیک و علوم مواد، با اشتیاق به این پروژه پیوست. این همکاری، تلفیقی جذاب از هنر باستانی سفالگری و فناوری پیشرفته علمی بود. ماتوس می‌گوید: «با خودم فکر کردم، چقدر عالی می‌شود اگر بتوانم پوسته‌های تخم‌مرغ را جمع‌آوری کنم، آن‌ها را پودر کنم و به‌جای کربنات کلسیم معدنی در لعاب استفاده کنم.» البته این فرآیند به سادگی ایده اولیه نبود. او با «شرورز» تماس گرفت و از او خواست تا در بررسی دوام و ایمنی این لعاب نوآورانه کمک کند. شرورز نیز اعلام کرد که یکی از دانشجویانش آماده است تا پوسته‌ها را آسیاب کند، زیر میکروسکوپ بررسی کند و ترکیبات لازم را تهیه کند. این‌گونه پروژه به‌صورت رسمی کلید خورد. برای تبدیل پوسته‌ها به لعاب، ابتدا آن‌ها را تا دمای ۴۲۷ درجه سانتی‌گراد حرارت دادند تا مواد آلی، مانند غشاهای داخلی، کاملاً حذف شوند. سپس پوسته‌های تمیز شده در آسیاب گلوله‌ای به پودر تبدیل شدند. پس از تهیه پودر، دو نوع لعاب تولید شد: یکی با استفاده از پودر پوسته تخم‌مرغ و دیگری با کربنات کلسیم معدنی به‌عنوان گروه شاهد.
لعابی پایدار از ضایعات
ماتوس از این لعاب‌ها برای پوشش ظروف سرامیکی استفاده کرد تا کیفیت ظاهری و عملکردی آن‌ها را مقایسه کند. از نظر ظاهری، هر دو لعاب درخشش و جلای مشابهی داشتند و تفاوت چشمگیری بین آن‌ها مشاهده نشد. برای آزمایش دوام، لعاب‌ها در برابر فشارهای مکانیکی، مانند خراش با چنگال، تست شدند.
نتایج نشان داد که هر دو لعاب مقاومت یکسانی در برابر سایش دارند. علاوه بر این، آزمایش شست‌وشو در ماشین ظرف‌شویی نیز انجام شد. پس از ۸۰ چرخه شست‌وشو، لعاب ساخته‌شده از پوسته تخم‌مرغ همچنان عملکردی مشابه لعاب سنتی داشت.جالب‌تر اینکه، لعاب تخم‌مرغی نه‌تنها عملکردی مطلوب داشت، بلکه ماتوس معتقد بود که این لعاب بافتی نرم‌تر، حباب‌های کمتر و رنگی جذاب‌تر ارائه می‌دهد. او حالا تصمیم گرفته کل کسب‌وکار خود را به استفاده از لعاب مبتنی بر پوسته تخم‌مرغ تغییر دهد. ماتوس پوسته‌ها را از نانوایی همسرش و یک رستوران محلی که از ظروف او استفاده می‌کند، تأمین می‌کند و امیدوار است این روش در صنعت سرامیک گسترش یابد.
ماتوس می‌گوید: سرامیک یکی از بادوام‌ترین مواد ساخته‌شده توسط بشر است. چه چیزی بهتر از این که بتوانیم ضایعاتی شکننده و بی‌ارزش را به محصولی ماندگار و کاربردی تبدیل کنیم؟ تبدیل ضایعات کشاورزی به محصولات کاربردی دیگرعلاوه بر استفاده از پوسته تخم‌مرغ برای لعاب سرامیک، ضایعات کشاورزی دیگر نیز می‌توانند به محصولات کاربردی و پایدار تبدیل شوند.
دیدگاه تان را بنویسید