یک کشاورز در حال برداشت برنج از مزرعه‌ای در شهر چیکوسِی، استان ایباراکی، ژاپن – ۹ اکتبر ۲۰۲۵
به گزارش تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس به نقل از رویترز، در یک بازار محلی نزدیک توکیو، بیش از 100 نفر از خریداران در صف ایستاده بودند تا با پرداخت ۵۰۰ ین (معادل ۳٫۳۲ دلار) بتوانند حدود یک کیلوگرم برنج ژاپنی بخرند. در این رویداد، شرکت‌کنندگان باید دانه‌های برنج را با دقت در یک جعبه چوبی کوچک جا می‌دادند تا بیشترین مقدار ممکن را ببرند.
این برنامه بیشتر جنبه تبلیغاتی داشت، اما در شرایطی که تورم با سرعتی بیش از رشد دستمزدها پیش می‌رود، برای بسیاری فرصتی بود تا غذای اصلی خانوارشان را حدود ۴۰ درصد ارزان‌تر از قیمت بازار تهیه کنند.
تاسوکو اوچیدا، یک خریدار ۲۸ ساله که در این برنامه شرکت کرده بود، گفت:
«وقتی خرید می‌کنم، از میزان هزینه‌ها شوکه می‌شوم. بعد که به فاکتور نگاه می‌کنم و می‌بینم هیچ چیز اضافه‌ای نخریده‌ام، تازه متوجه می‌شوم قیمت‌ها چقدر بالا رفته‌اند. امیدوارم دولت زودتر برای مهار تورم کاری کند.»
اکنون در ژاپن، بار دیگر صحنه آشنایی در حال تکرار است: قیمت برنج که به نزدیکی رکورد تاریخی رسیده، فشار مضاعفی بر مصرف‌کنندگان وارد کرده و در عین حال، چالشی جدی برای نخست‌وزیر تازه‌منصوب‌شده، «سانائه تاکایچی»، ایجاد کرده است. او از ۲۱ اکتبر (۲۹ مهر) رسماً کار خود را آغاز کرده است.
با اینکه نظرسنجی‌های اولیه نشان می‌دهد تاکایچی از حمایت بیش از ۶۰ درصدی مردم برخوردار است، او باید تا پایان ماه، بسته‌ای اقتصادی برای مقابله با این بحران ارائه دهد. وزیر جدید کشاورزی، «نوریکازو سوزوکی»، پیشنهاد داده است که شاید کوپن برنج برای برخی خانوارها در نظر گرفته شود.
تورم، که عمدتاً از افزایش قیمت مواد غذایی ناشی می‌شود، بیش از 3 سال است که تقریباً در هر ماه از رشد دستمزدها پیشی گرفته است.
قیمت برنج در آستانه رکورد تاریخی
افزایش قیمت برنج از میانه سال گذشته آغاز شد، هنگامی که کمبود عرضه در بازار پدید آمد. این روند در تابستان امسال اندکی فروکش کرد، زیرا دولت برای نخستین بار از ذخایر اضطراری خود برنج را با قیمت پایین‌تری روانه بازار کرد. اما این اقدام، همانند اطمینان‌بخشی دولت درباره وفور عرضه، تأثیر پایداری نداشت.
«شیگرو ایشیبا»، نخست‌وزیر پیشین، گفته بود که قیمت برنج باید به‌مراتب کمتر از ۴۰۰۰ ین باشد.
اما در هفته منتهی به ۲۷ اکتبر، قیمت برنج در سوپرمارکت‌ها به‌طور میانگین برای هر بسته ۵ کیلوگرمی به ۴۲۳۵ ین رسید – افزایشی ۲۳ درصدی نسبت به سال قبل، دو برابر سطح سال ۲۰۲۳ و بسیار نزدیک به رکورد ماه مه یعنی ۴۲۸۵ ین.
قیمت عمده‌فروشی برنج نیز در سپتامبر (که بازتاب برداشت جدید است) به رکورد ۳۶٬۸۹۵ ین برای هر کیسه ۶۰ کیلوگرمی رسید؛ افزایشی ۳۶ درصدی نسبت به ماه قبل.
دلیل اصلی: ترس از تکرار بحران سال گذشته که به‌دلیل گرمای بی‌سابقه و برآورد نادرست تقاضا رخ داد. در نتیجه، بازرگانان به هشدارها و اطمینان‌های دولت توجه نکرده و برای خرید برنج به هر قیمتی رقابت کردند.
یکی از عمده‌فروشان برنج که نخواست نامش فاش شود، گفت:
«ما از بحران کمبود سال گذشته آسیب روانی دیده‌ایم. اولویت ما تأمین پایدار برنج برای مشتریان است. اگر قیمت‌ها بالا باشد، چاره‌ای نداریم چون باید برنج را به هر شکل ممکن تهیه کنیم.»
«شونسوکه اوریکاسا»، پژوهشگر ارشد در مؤسسه اقتصاد توزیع ژاپن، گفت انتظار ندارد قیمت خرده‌فروشی تا پایان مارس کاهش قابل‌توجهی پیدا کند، مگر اینکه بازار مازاد عرضه چشمگیری را تأیید کند.
فشار بر امنیت غذایی ژاپن
تاکایچی گفته است افزایش قیمت برنج داخلی، تهدیدی برای امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود، زیرا برخی شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان به سمت خرید برنج ارزان‌تر وارداتی می‌روند.
حتی با وجود تعرفه سنگین واردات، واردات برنج توسط شرکت‌های خصوصی در سپتامبر نسبت به سال قبل ۱۶۰ برابر افزایش یافته است.
دولت ژاپن برای واردات برنج توسط بخش خصوصی، عوارضی معادل ۳۴۱ ین به ازای هر کیلوگرم وضع کرده است، اما با این حال، برنج خارجی همچنان ارزان‌تر از محصول داخلی است.
برخی تحلیلگران می‌گویند با وجود افزایش قیمت‌ها، دولت جدید احتمالاً سیاست‌های حمایتی از مصرف‌کننده را کنار گذاشته و تمرکز را به سمت کشاورزان و توزیع‌کنندگان معطوف خواهد کرد.
دولت برای سال زراعی جاری افزایش تولید تا ۷.۴۸ میلیون تُن را برنامه‌ریزی کرده، اما هدف سال ۲۰۲۶ را ۷.۱۱ میلیون تُن اعلام کرده تا عرضه و تقاضا را متعادل‌تر کند.
«تاکاهیده کیوچی»، اقتصاددان ارشد در مؤسسه تحقیقات نومورا و عضو پیشین هیئت مدیره بانک مرکزی ژاپن، گفت:
«سیاست‌ها به نظر می‌رسد بیشتر به نفع تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان تنظیم شده‌اند. احتمالاً هیچ برنامه‌ای برای پایین آوردن قیمت برنج از سطح حدود ۴۰۰۰ ین وجود ندارد، و این ناامیدی بزرگی برای مصرف‌کنندگان خواهد بود.»
حتی کشاورزان نیز معتقدند قیمت فعلی بیش از حد بالاست.
«یاسو‌جی اوشیما»، کشاورز استان ایباراکی، گفت:
«قیمت‌ها بیش از حد گران است – این یک تورم ساختگی بازار است. اما اگر قیمت‌ها به سطح قبل از ۲۰۲۴ برگردد، با توجه به افزایش هزینه کار، تجهیزات و سایر مخارج، سود ما آن‌قدر پایین می‌آید که کشاورزی برای نسل جوان دیگر جذاب نخواهد بود.»
او افزود:
«امیدوارم دولت جدید سیاست‌هایی اتخاذ کند که کشاورزی ژاپن را برای ۱۰ تا ۵۰ سال آینده پایدار و ماندگار نگه دارد.»
دیدگاه تان را بنویسید