تلویزیون؛ از قاب شیشه‌ای تا پهنه بی‌مرز روستاها و مراتع ایران

علیرضا صفاخو - روزنامه نگار ارشد بخش کشاورزی و مدیر تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس

«روز جهانی تلویزیون» یادآور جایگاهی است که رسانه تصویرمحور در دنیای امروز، نه‌فقط در سرگرمی و اطلاع‌رسانی، بلکه در توسعه، آموزش و توانمندسازی جوامع بر عهده دارد. اگر زمانی تلویزیون تنها در قالب یک گیرنده و یک فرستنده معنا پیدا می‌کرد، امروز با ظهور تلویزیون‌های اینترنتی، OTT و پلتفرم‌های استریم، ماهیت تلویزیون از مرز خطوط پخش سنتی عبور کرده و به رسانه‌ای فراگیر، تعاملی و همیشه‌دردسترس تبدیل شده است؛ رسانه‌ای که هر فرد، هر مزرعه و هر روستا را می‌تواند به یک «نقطه اتصال به جهان دانش» تبدیل کند.

در سطح جهانی، نمونه‌هایی چون Farm Journal TV، AgDay، AcresTV، AGTV Network یا Rural Channel نشان می‌دهند که چگونه تلویزیون اینترنتی می‌تواند شتاب‌دهنده ترویج، آموزش فنی، آگاهی بازار و ارتباط میان کشاورزان و زنجیره ارزش باشد. رشد چشمگیر دسترسی به اینترنت پرسرعت حتی در دورافتاده‌ترین روستاها، سبب شده است که این نوع رسانه‌ها امروز به یکی از ستون‌های توسعه کشاورزی مدرن در بسیاری از کشورها تبدیل شوند.

در ایران نیز این مسیر با یک سرمایه‌گذاری جسورانه و بی‌سابقه آغاز شد. سال ۱۳۹۷، عطاءالله اشرفی اصفهانی با ابتکار فردی و بدون تکیه بر سرمایه‌های دولتی، سنگ بنای اولین تلویزیون اینترنتی تخصصی کشاورزی را گذاشت. تولد «کشاورزپلاس» نه فقط آغاز یک رسانه، بلکه آغاز یک گفتمان تازه بود؛ گفتمان «کشاورزی برای دیدن و شنیدن»؛ گفتمانی که باور داشت کشاورز، صنعت‌گر، دامدار، عشایر و فعال زنجیره غذا باید رسانه اختصاصی خود را داشته باشند.

تحول چندماهه؛ جهشی در قامت یک رسانه اثرگذار

از خردادماه امسال- 1404 - ، با تغییرات مدیریتی و تجهیزاتی جدید در حد بضاعت و شرایط خاص نه جنگ و نه صلح کشور، کشاورزپلاس وارد مرحله‌ای متفاوت شد؛ مرحله‌ای که امروز آثار آن کاملاً در اکوسیستم رسانه‌ای و کشاورزی کشور قابل مشاهده است.

این تغییرات ـ از به‌روز شدن تجهیزات و تیم تولید تا حرفه‌ای‌سازی ساختار محتوایی ـ سبب شده است کیفیت و کمیت تولیدات تلویزیونی کشاورزپلاس جهشی کم‌سابقه داشته باشد. در نتیجه:

بسیاری از رسانه‌های چاپی و مکتوب که سال‌ها به رپورتاژنویسی اینترنتی و بازنشر متنی عادت کرده بودند، اکنون برای اینکه از این رقابت عقب نمانند، به‌سرعت در حال افزودن بخش تولید ویدئویی (هرچند غیرآنلاین) هستند.

پویایی ایجادشده توسط کشاورزپلاس، یک رقابت مثبت و سازنده به راه انداخته؛ رقابتی که در نهایت، برنده اصلی آن کشاورزی ایران خواهد بود.

امروز، رسانه‌های حوزه کشاورزی می‌دانند که استاندارد جدیدی از حرفه‌ای‌گری، روایت‌گری، گزارشگری میدانی و محتوای تصویری تعریف شده است.

وقتی دوربین به عمق روستا و ایل می‌رسد

نفوذ رسانه زمانی معنا پیدا می‌کند که بتواند «صدا و تصویر   واقعی مردم» را بازتاب دهد. حضور خودجوش جمعی از سران عشایر آذربایجان غربی در غرفه کشاورزپلاس در نمایشگاه ارومیه، با پیام روشن «نگران ساختار سازمان امور عشایر هستیم»، نمونه‌ای است از اینکه چگونه تلویزیون اینترنتی می‌تواند به رسانه مطالبه‌گری، عدالت‌خواهی و انتقال صدای جوامع محلی تبدیل شود.

این سطح از ارتباط مستقیم، اگرچه ساده به‌نظر می‌رسد، اما در واقع بخشی از همان چیزی است که امروز در جهان با عنوان Media for Development - رسانه برای توسعه - شناخته می‌شود؛ رسانه‌ای که توسعه را بازتاب می‌دهد و توسعه را مطالبه می‌کند.

یک رسانه مستقل چه دستاوردی دارد؟

در ایران، به‌ویژه در بخش کشاورزی، وجود یک تلویزیون اینترنتی مستقل، غیردولتی و تخصصی چند پیامد مثبت اساسی دارد:

ترویج دانش و آموزش فنی در مقیاس ملی

از نکات تغذیه دام تا آبیاری تحت‌فشار، از معرفی بذرهای مقاوم تا ماشین‌آلات نوین، تلویزیون اینترنتی قادر است دانش کاربردی را بدون واسطه، بی‌هزینه و سریع به تمام نقاط کشور برساند.

ارتباط مستقیم با ذینفعان واقعی

رسانه‌ای که درب‌هایش به روی عشایر، کشاورزان خرد، تشکل‌ها و کسب‌وکارهای کوچک باز است، می‌تواند شکل‌دهنده جریان‌های جدید گفت‌وگو و مشارکت باشد.

تقویت مسئولیت اجتماعی برندها و شرکت‌ها

امروز برندهای معتبر کشاورزی در جهان بخشی از بودجه بازاریابی خود را به محتوای آموزشی، معرفی فناوری و ارتقای توانمندی بهره‌برداران اختصاص می‌دهند. این مسیر در ایران هنوز جای کار بسیاری دارد. کشاورزپلاس با امکانات فعلی می‌تواند سکوی حرفه‌ای ارائه محتوای آموزشی و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها باشد.

بازآفرینی اعتماد به رسانه تخصصی

در فضایی که اخبار جعلی، تولید محتوای سطحی و بازنشرهای بی‌کیفیت فراوان است، یک تلویزیون اینترنتی تخصصی می‌تواند دوباره «اعتبار» را به رسانه‌های فنی و تخصصی بازگرداند.

پوشش سریع و چابک رویدادهای بخش کشاورزی

نمایشگاه‌ها، همایش‌ها، نشست‌های تخصصی و رویدادهای میدانی اکنون با شیوه‌ای حرفه‌ای، زنده و آنلاین منعکس می‌شوند؛ و این امر شکاف میان «میدان» و «سیاست‌گذاری» را کاهش می‌دهد.

دعوت به هم‌افزایی؛ امروز روز ماست

روز جهانی تلویزیون بهانه‌ای است برای اینکه اعلام کنیم:

کشاورزی، صنایع غذایی، دام و طیور، شیلات، روستا و عشایر ایران باید در میدان رسانه‌ای امروز جهان، صاحب صدای حرفه‌ای خود باشند — و این صدا باید تا آخرین روستا و مرتع این سرزمین شنیده شود.

از همه تشکل‌ها، اتحادیه‌ها، انجمن‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، برندهای بزرگ و کوچک و تمامی نهادهای مدعی مردم‌محوری دعوت می‌کنم که:

در تولید محتوای آموزشی، معرفی فناوری و برند، ترویج روش‌های نوین، و روایت مسائل واقعی کشاورزان و عشایر،

در کنار کشاورزپلاس قرار بگیرند.

سخن آخر

تلویزیون اینترنتی نه یک ابزار لوکس است و نه یک رسانه سرگرمی صرف؛ در جهان امروز، بازوی توسعه کشاورزی است. و ما در کشاورزپلاس با تمام توان تلاش کرده‌ایم این بازو را قدرتمند، مستقل و در خدمت روستا و کشاورزی ایران نگه داریم.

راهی که آغاز شده، راهی جمعی است؛ راهی که تنها با همدلی اکوسیستم کشاورزی ایران، از سیاست‌گذار تا کشاورز خرد، از شرکت دانش‌بنیان تا عشایر کوچ‌رو، به مقصد خواهد رسید.