تاب‌آوری هوشمند؛ نقشه راه شش‌گانه برای نجات اقتصاد ایران
در دورانی که زمین زیر پای اقتصادها می‌لرزد - از شوک‌های ژئوپلیتیکی تا بحران‌های اقلیمی و زنجیره‌ای - ایران برای ایستادگی، نیازمند بیش از صرفاً توصیه‌های کلی و سیاست‌های مقطعی‌ست. سخنان اخیر «محمدعلی رضایی»، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، پاسخی دقیق و سیستماتیک به این نیاز است: «نقشه راهی ۶ گانه برای تاب‌آوری هوشمند اقتصادی.»
گروه تفسیر خبر کشاورزپلاس:
در دورانی که زمین زیر پای اقتصادها می‌لرزد - از شوک‌های ژئوپلیتیکی تا بحران‌های اقلیمی و زنجیره‌ای - ایران برای ایستادگی، نیازمند بیش از صرفاً توصیه‌های کلی و سیاست‌های مقطعی‌ست. سخنان اخیر «محمدعلی رضایی»، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با اتاق ایران آنلاین پاسخی دقیق و سیستماتیک به این نیاز است: «نقشه راهی 6 گانه برای تاب‌آوری هوشمند اقتصادی.»
وی با رویکردی چندلایه و فراتر از گفتمان خودکفایی مطلق، بر بازسازی و پیوند دوباره با اقتصاد جهانی تأکید می‌کند. آنچه بیش از هر چیز برجسته است، نگاه واقع‌بینانه و اجرایی رضایی است که به‌روشنی می‌داند بدون اعتمادسازی متقابل میان بخش خصوصی و سیاست‌گذاران، هیچ برنامه‌ای به فرجام نمی‌رسد.
۱. تقویت صنایع کوچک و زیرساخت‌های لجستیکی
زنجیره ارزش بدون زیرساخت کارآمد، همانند جریانی‌ست بدون بستر. بازسازی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تکیه بر توانمندی صنایع کوچک، نقطه شروعی حیاتی برای پویایی اقتصاد ملی است - و البته مأموریتی که تنها با حمایت مؤثر دولتی و قوانین تسهیل‌گر ممکن می‌شود.
۲. ایجاد شبکه‌های تأمین کشاورزی فراسرزمینی
در جهانی به‌هم‌پیوسته، امنیت غذایی الزاماً درون مرزها معنا نمی‌یابد. مشارکت فرامرزی در کشاورزی، همانند سپری است که ایران را در برابر تکانه‌های بین‌المللی ایمن می‌سازد و در عین حال، فرصت‌های تازه‌ای برای دیپلماسی اقتصادی فراهم می‌کند.
نمونه‌ای موفق از این رویکرد، سرمایه‌گذاری کشور امارات متحده عربی در پروژه‌های کشاورزی در سودان و اوکراین است. این کشور با ایجاد مزارع بزرگ فراسرزمینی، بخشی از نیاز غذایی خود را از مسیرهای ایمن‌تر و با هزینه کمتر تأمین می‌کند و از نوسانات جهانی قیمت غذا کمتر آسیب می‌بیند.
۳. بهره‌برداری از فناوری دیجیتال
هوشمندسازی زنجیره‌های تأمین نه تنها منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود، بلکه شفافیت، رهگیری و سرعت تصمیم‌گیری را نیز ارتقاء می‌دهد. این مسیر، بدون اتصال بخش‌های دولتی، استارت‌آپی و بانکی، قابل پیمایش نخواهد بود.
۴. اصلاح نظام مالی و بانکی
بازسازی اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در گرو سیستم بانکی مدرن، پاسخگو و پیش‌بینی‌پذیر است. پیشنهاد رضایی برای اصلاح ساختار مالی، بستری‌ست ضروری برای تحقق رشد پایدار و کاهش فرار سرمایه.
۵. بازتعریف زنجیره‌های داخلی به‌صورت چندجانبه
پاسخ به شوک‌ها، انعطاف‌پذیری می‌طلبد. زنجیره‌های یک‌بعدی آسیب‌پذیرند، در حالی‌که زنجیره‌های چندلایه و شبکه‌ای قدرت انطباق و تاب‌آوری را چندین برابر می‌کنند. این بازتعریف، نیازمند اصلاح قوانین و انگیزه‌سازی برای مشارکت همه حلقه‌هاست.
در این زمینه، تجربه کنیا در تاب‌آور کردن زنجیره تأمین چای نمونه است. با ایجاد زنجیره‌های چندلایه بین تولیدکنندگان خرد، تعاونی‌ها و صادرکنندگان، این کشور توانسته در برابر خشکسالی‌ها و نوسانات بازار جهانی، ثبات نسبی تولید و صادرات را حفظ کند.
۶. تعمیق روابط بین‌المللی اقتصادی
از مدل هلند تا تجربه تویوتا، موفقیت در بازسازی زنجیره‌ها بدون هم‌پوشانی سیاسی ممکن نیست. تعامل فعال با همسایگان و شرکای تجاری، مسیر ورود به شبکه‌های جهانی را باز می‌کند و ایران را از انزوای پرهزینه دور می‌سازد.
آنچه رضایی ترسیم می‌کند، نه‌تنها یک چارچوب کارشناسی، بلکه دعوتی است به تغییر نگرش از سیاست‌های مقطعی به سیاست‌های آینده‌نگر. این پیشنهادهای شش‌گانه نیازمند گوش شنوا، دست یاری‌گر و اراده‌ای هماهنگ از سوی متولیان دولتی و قانون‌گذار است.
برای عبور از بحران‌های پیاپی، شاید زمان آن رسیده که سیاست‌گذاران به‌جای صدور بخشنامه، به صدای مشورتی بخش خصوصی اعتماد کنند.
دیدگاه تان را بنویسید