قطع وابستگی به خارج با دستیابی به توان تولید و صادرات بذرهای هیبریدی

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، گیاهان حاصل از بذرهای وارداتی از سازگاری لازم با شرایط محیطی ایران برخوردار نیستند و به همین علت مصرف سموم در تولید آنها بالاتر از استاندارد است.

برهمین اساس تولید این بذرها در کشور علاوه بر اشتغال زایی، کارآفرینی و جلوگیری از خروج ارز، تولید بذور سازگار به شرایط محیطی ایران و متحمل به آفات و بیماری های رایج کشور را بدنبال داشته است.

مساله بسیار مهمی که سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران نیز برآن تاکید دارد این است که با وجود خودکفایی ایران در تولید بذر هیبریدی در حوزه سبزیجات و صیفی‌جات،‌ میزان واردات رسمی بذور در کشور ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون‌دلار و میزان واردات غیررسمی نیز به همین میزان بوده است.

رضا آذربایجانی در گفت‌وگو با خبرنگار علم و آموزش ایرنا گفت: ابتدا این طرح با دیدگاه کلان حاکمیتی شکل گرفت، باتوجه به اینکه یکی از راهبردهای اصلی در موضوع زیستی کشور تاثیر در امنیت غذایی است، این پروژه به طور مستقیم به مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران واگذار شد.

وی با بیان اینکه یکی از ارکان آسایش و رفاه‌ اجتماعی ما حوزه امنیت غذایی است، افزود: با توجه به اینکه هر کشوری نیازمند تعریف سازوکارهای حوزه امنیت غذایی به صورت کلان است، در کشور ما نیز که معمولا چالش های مختلفی به لحاظ تحریم‌ها و دسترسی به منابع وجود دارد، موضوع امنیت غذایی اهمیت پیدا کرده است.

آذربایجانی یکی از اجزای مهم امنیت غذایی در بحث کشاورزی را تولید بذر دانست و گفت: کشاورزی در کشور هر چقدر هم که پیشرو باشد اگر در بذور وابسته به جای دیگر باشد، عملا اختیار خود را از دست داده و همواره به کشورهای دیگر وابسته‌ است.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در ادامه خاطرنشان کرد:‌ ناظر براین موضوع، در مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی به عنوان زیست‌بانک ایران، از منابع ژنتیکی کشور در چهار حوزه صیفی‌جات و سبزیجات مشتمل بر کاهو، خیار، گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای با ترکیب منابع ژنتیکی داخلی و منابع عملکرد بالای خارجی، خودکفایی در بذور هیبریدی را فراهم کرده ایم.

بذر هیبریدی نوعی بذر است که در کشاورزی و باغبانی توسط انسان از طریق گرده افشانی مصنوعی تولید می شود. امروزه تولید بذر هیبریدی در کشاورزی مدرن رایج است.

استفاده از بذرهای هیبریدی یکی از عوامل اصلی افزایش چشمگیر تولید کشاورزی در نیمه آخر قرن بیستم است. علاوه بر روش هیبریداسیون، گرده افشانی باز و تکثیر کلونال نیز از روش های تولید بذر در کشاورزی هستند. 

آذربایجانی تصریح کرد: این محصول با انجام یک پروژه چندساله علمی و کاملا با دانش فنی بالا شکل گرفت تا به هیبرید مناسب در تولید کاهو، خیار، گوجه و فلفل‌دلمه‌ای دست پیدا کنیم. این درحالی است که تقریبا ۹۸ درصد بذور مصرفی در حوزه سبزی و صیفی وارداتی هستد.

وی با بیان اینکه بذر هیبریدی از تلاقی دو والد با ویژگی‌های منحصر به فرد حاصل می‌شود، افزود: این بذور نسبت به ارقام بومی از مزایایی مانند عملکرد بیشتر یا مقاومت به آفات و بیماری‌ها برخوردار است و مخاطرات بذور تراریخته را ندارد؛ ضمن اینکه با تولید این بذور می‌توانیم بحث قطع وابستگی‌ به خارج را داشته‌ باشیم.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران همچنین اظهار داشت: با ارایه و تولید این بذرها می‌توانیم بحث قطع وابستگی‌ به خارج را داشته‌ باشیم و حتی قادر خواهیم بود که بذور تولیدی را به خارج از کشور صادر کنیم.

آذربایجانی افزود: به طور رسمی ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون‌دلار ارز از کشور خارج می‌شود و به‌طور غیررسمی به همین میزان واردات بذر داریم. در واقع کشور از راه‌های رسمی و غیررسمی بذر وارد می‌کند که حوزه کشاورزی را تحت خطرات مختلفی اعم از آلودگی، آفات و بیماری‌ها قرار می‌دهد و صدمات آن‌ را طی سال‌های اخیر دیده ایم.

وی تصریح کرد:‌ هنگامی که تولید داخل نداشته باشیم، به طور طبیعی تامین نیاز و قاچاق افزایش پیدا می‌کند همچنین ارز بسیار زیادی از کشور خارج می شود و این مساله تهدیداتی را متوجه کشور خواهد کرد.

به گزارش ایرنا، ایران در حوزه میزان تولید در اکثر صیفی های مهم در رتبه دوم تا ششم در بین کشورهای جهان قرار گرفته است؛ این در حالی است که بذر اصلاح شده مصرفی در کشور بیشتر وارداتی است.

بیشتر بذرهای وارداتی، با وجود قیمت بالا، تطابق مناسبی با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی ایران ندارند. تولید بذر گیاهان مختلف در جلوگیری از خروج ارز و کارآفرینی وسیع در سطح کشور موثر است، ضمن اینکه بذر به عنوان رکن اصلی تولید در کشاورزی مطرح بوده و اصلاح و تولید آن در شرایط آب و هوایی کشور می‌تواند با افزایش چشمگیر عملکرد محصولات، خدمت بزرگی ارایه کند.

گیاهان حاصل از بذرهای وارداتی سازگاری های لازم را ندارند که به همین علت مصرف سموم در تولید آنها بالاتر از استاندارد خواهد بود. لذا تولید این بذرها در کشور علاوه بر اشتغال زایی، کارآفرینی و جلوگیری از خروج ارز، به تولید بذور سازگار به شرایط محیطی ایران و متحمل به آفات و بیماری های رایج کشور منجر شده است.