مورگان فریمن و زنبورها؛ پیوند سینما و امنیت غذایی

تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس: همزمان با 21 شهریور ماه- روز ملی سینما در ایران-، شاید مرور تجربه‌ای از آن سوی جهان تلنگری جدی باشد؛ جایی که هنر و مسئولیت اجتماعی به هم گره خورده‌اند. در رسانه مشهور فوربس خبری از مورگان فریمن، بازیگر و کارگردان برجسته هالیوود، منتشر شد و در آن اشاره شد که او سال‌ها پیش مزرعه ۱۲۴ هکتاری خود در ایالت می‌سی‌سی‌پی را به پناهگاهی برای زنبورهای عسل تبدیل کرده است. او در سال ۲۰۱۴ میلادی در برنامه «تُنایت شو» با جیمی فالون از علاقه تازه‌اش به زنبورداری گفت و تأکید کرد که بقای زنبورعسل به‌عنوان گرده‌افشان اصلی، برای ادامه حیات پوشش گیاهی و امنیت غذایی کره زمین حیاتی است.

هرچند سایت اسنوپس بعدتر یادآور شد که بیشتر گزارش‌ها بر پایه همان مصاحبه سال ۲۰۱۴ است و مشخص نیست آیا فریمن امروز هم فعالانه زنبورداری می‌کند یا نه، اما اصل ماجرا روشن است: یک ستاره جهانی با سرمایه و نفوذ اجتماعی‌اش، افکار عمومی را متوجه خطر کاهش جمعیت زنبورها کرد. او نه به نیت برداشت عسل و سود اقتصادی، بلکه برای حفظ اکوسیستم، صدها درخت گل‌دار کاشت و ده‌ها کندو به مزرعه‌اش آورد.

زنبور عسل؛ فراتر از عسل

زنبورها در نگاه بسیاری شاید تنها تولیدکننده عسل باشند، اما در واقع کلید امنیت غذایی‌اند. بدون نقش آن‌ها در گرده‌افشانی، بسیاری از محصولات کشاورزی از میان می‌روند و زنجیره غذایی انسان و دام دچار فروپاشی می‌شود. از همین روست که نهادهای علمی و زیست‌محیطی بارها نسبت به تهدیداتی مانند استفاده از آفت‌کش‌های خطرناک، تغییرات اقلیمی و نابودی زیستگاه‌ها هشدار داده‌اند.

هنرمندان و مسئولیت اجتماعی؛ قیاس با ایران

اینجاست که نگاه به درون کشورمان، ایران، ناگزیر می‌شود. در حالی که فریمن یا حتی ورزشکارانی مانند دیوید بکهام با سرمایه و اعتبار خود به پروژه‌های محیط‌زیستی و اجتماعی گره خورده‌اند، بسیاری از چهره‌های سرشناس ایرانی ــ چه در سینما و چه در فوتبال ــ سرمایه‌گذاری‌های خود را صرفاً به رستوران‌داری، طلافروشی یا برندهای لوکس مصرفی محدود کرده‌اند. گویی مسئولیت اجتماعی، دغدغه محیط‌زیست یا امنیت غذایی در اولویت فهرستشان جایی ندارد.

این در حالی است که ایران امروز با بحران‌های جدی در حوزه زنبورداری و گرده‌افشانی روبه‌رو است؛ از نابودی کلنی‌های زنبور تا نبود حمایت کافی از زنبورداران. اما کمتر دیده‌ایم که هنرمند یا چهره ورزشی شاخصی پرچم‌دار توجه عمومی به این موضوع شود.

یک پرسش ساده، یک تلنگر

آیا وقت آن نرسیده است که هنرمندان و ورزشکاران ایرانی هم همچون همتایان بین‌المللی خود، از سرمایه و محبوبیتشان برای جلب توجه به چنین مسائل حیاتی استفاده کنند؟ روز ملی سینما شاید بهترین فرصت برای این بازاندیشی باشد: سینماگران می‌توانند با فیلم، مستند یا حتی پروژه‌های نمادین، صدای زنبورها باشند؛ همان موجودات کوچک که بی‌صدا اما حیاتی‌ترین نقش را در سفره غذایی ما بازی می‌کنند.