رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران در یادداشت روزنامه اعتماد مطرح کرد:
کشاورزی در خط مقدم دیپلماسی اقتصادی/ یادداشت روز
اشرفی اصفهانی: ایجاد «کارگروه مشترک اطلاع‌رسانی برای امنیت غذایی» ضروری است
در یادداشت امروز روزنامه اعتماد به قلم عطاءاله اشرفی اصفهانی - رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران- وی کشاورزی را رکن امنیت غذایی و دیپلماسی اقتصادی می‌خواند. اشرفی اصفهانی با اشاره به چالش‌های اقلیمی و زیرساختی، پیشنهادهایی مانند تشکیل صندوق اضطراری، تخصیص ارز ترجیحی و دیپلماسی غذایی برای حمایت از کشاورزان و تقویت زنجیره تأمین مطرح کرده تا تاب‌آوری ملی تضمین شود.
عطاءاله اشرفی اصفهانی - رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران
در شرایطی که کشور با بحران‌ها و تهدیدهای چندوجهی از جمله فشارهای ژئوپلیتیکی، تحریم‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و تهدیدات نظامی مواجه است، امنیت غذایی به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین مؤلفه‌های تاب‌آوری ملی اهمیتی دوچندان یافته است.
کشاورزی، به‌عنوان زیربنای این امنیت، باید با نگاهی راهبردی و رویکردی مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی و حمایت هدفمند دولت بازتعریف شود. در کشوری مانند ایران با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، منابع آبی محدود، تغییرات اقلیمی محسوس و نوسانات شدید بازار نهاده‌ها، کشاورزی صرفاً یک بخش تولیدی نیست، بلکه مؤلفه‌ای حیاتی برای ثبات اجتماعی و امنیت ملی به‌شمار می‌رود.
تجربه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر که سطح تهدیدات منطقه‌ای را به‌شدت افزایش داد، نشان داد کشورهایی که ذخایر استراتژیک مواد غذایی و نهاده‌های کشاورزی را با برنامه‌ریزی و تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین خود در سطح منطقه‌ای و جهانی تقویت کرده‌اند، کمترین آسیب را از شوک‌های امنیتی یا اقتصادی متحمل شده‌اند. این تجربه، زنگ خطری جدی برای ایران است که با وجود ظرفیت‌های گسترده در تولید داخلی، به‌دلیل ضعف زیرساخت‌های نگهداری، زنجیره سرد، حمل‌ونقل، بسته‌بندی و صادرات هوشمند، همچنان در تأمین پایدار کالاهای اساسی با چالش مواجه است.
الگوی پیشنهادی اتاق بازرگانی، کشاورزی، صنایع و معادن تهران در نامه اخیر دکتر نجفی‌عرب، رئیس این اتاق، به دکتر عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری، می‌تواند مبنای طراحی سیاست‌های حمایتی از کشاورزی قرار گیرد. پیشنهادهایی نظیر تشکیل کمیته‌های مشترک توزیع کالاهای اساسی، تخصیص یارانه هدفمند به تولیدکنندگان داخلی، تسریع فرآیندهای گمرکی و ایجاد کریدورهای امن تجاری، در حوزه کشاورزی نیز قابلیت اجرا دارند.
به‌ویژه پیشنهاد تشکیل «صندوق اضطراری حمایت از تولید» باید با تمرکز بر کشاورزان خرد و تولیدکنندگان نهاده‌های پایه کشاورزی مانند بذر، نهال، کود، ماشین‌آلات مدرن و کارآمد متناسب با مختصات کشاورزی ایران اجرایی شود.
در شرایط بحرانی، کشاورزان اغلب نخستین قربانیان نوسانات بازار هستند، زیرا فاقد ذخایر مالی، امکان بیمه‌گری مؤثر و ارتباط مستقیم با بازار نهایی‌اند. این صندوق می‌تواند با پرداخت وام‌های با بهره صفر یا بسیار پایین، همراه با دوره تنفس مناسب، کشاورزی کشور را از خطر افت تولید و زمین‌گیر شدن در سال‌های آینده حفظ کند.
همچنین باید به اصلاح فرآیند تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های کشاورزی (مانند کود، سموم، ماشین‌آلات مدرن برای اراضی، باغات، دامداری‌ها، مرغداری‌ها و تجهیزات آبیاری قطره‌ای) توجه ویژه‌ای شود. قطع زنجیره واردات این کالاها، به‌ویژه در فصول حساس کشت، می‌تواند به افت شدید تولید و جهش قیمت در بازار منجر شود.
بنابراین، پیشنهاد اتاق بازرگانی تهران مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی یا تسهیل دسترسی به منابع مالی برای واردات کالاهای ضروری، در کشاورزی باید در اولویت قرار گیرد.
در حوزه اطلاع‌رسانی نیز، ایجاد «کارگروه مشترک اطلاع‌رسانی برای امنیت غذایی» ضروری است تا با ارائه اطلاعات دقیق از وضعیت ذخایر، روند کشت و برداشت، قیمت‌گذاری و بازارهای صادراتی، از شایعات و التهابات روانی در جامعه، به‌ویژه درباره محصولات پروتئینی مانند گوشت قرمز و مرغ، جلوگیری شود. همچنین باید به استفاده از ظرفیت فناوری و سامانه‌های هوشمند در رصد وضعیت مزارع، مدیریت بحران خشکسالی و بهینه‌سازی الگوی کشت بیش از گذشته توجه شود.
در نهایت، همان‌گونه که در نامه مذکور به نقش اتاق بازرگانی در دیپلماسی اقتصادی تأکید شده، کشاورزی نیز نیازمند راهبرد «دیپلماسی غذایی» است. رایزنی با کشورهای منطقه برای تأمین متقابل مواد غذایی، همکاری در ایجاد زنجیره ارزش مشترک (مانند تولید خوراک دام یا بسته‌بندی محصولات باغی در کشورهای همسایه) و استفاده از توافق‌نامه‌های تجاری برای کاهش تعرفه‌های صادرات محصولات کشاورزی، از ضرورت‌های امروز کشور است.
امنیت غذایی در شرایط خطیر کنونی، نه‌تنها به معنای پر بودن انبارها، بلکه به معنای وجود یک سامانه پویا، متصل و مقاوم از مزرعه تا سفره است. تحقق این هدف جز با همکاری دولت، بخش خصوصی و جامعه علمی ممکن نیست.
منبع اصلی یادداشت در روزنامه اعتماد ( لینک اینجا)
کشاورزی، به‌عنوان زیربنای این امنیت، باید با نگاهی راهبردی و رویکردی مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی و حمایت هدفمند دولت بازتعریف شود. در کشوری مانند ایران با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، منابع آبی محدود، تغییرات اقلیمی محسوس و نوسانات شدید بازار نهاده‌ها، کشاورزی صرفاً یک بخش تولیدی نیست، بلکه مؤلفه‌ای حیاتی برای ثبات اجتماعی و امنیت ملی به‌شمار می‌رود.
تجربه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر که سطح تهدیدات منطقه‌ای را به‌شدت افزایش داد، نشان داد کشورهایی که ذخایر استراتژیک مواد غذایی و نهاده‌های کشاورزی را با برنامه‌ریزی و تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین خود در سطح منطقه‌ای و جهانی تقویت کرده‌اند، کمترین آسیب را از شوک‌های امنیتی یا اقتصادی متحمل شده‌اند. این تجربه، زنگ خطری جدی برای ایران است که با وجود ظرفیت‌های گسترده در تولید داخلی، به‌دلیل ضعف زیرساخت‌های نگهداری، زنجیره سرد، حمل‌ونقل، بسته‌بندی و صادرات هوشمند، همچنان در تأمین پایدار کالاهای اساسی با چالش مواجه است.
الگوی پیشنهادی اتاق بازرگانی، کشاورزی، صنایع و معادن تهران در نامه اخیر دکتر نجفی‌عرب، رئیس این اتاق، به دکتر عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری، می‌تواند مبنای طراحی سیاست‌های حمایتی از کشاورزی قرار گیرد. پیشنهادهایی نظیر تشکیل کمیته‌های مشترک توزیع کالاهای اساسی، تخصیص یارانه هدفمند به تولیدکنندگان داخلی، تسریع فرآیندهای گمرکی و ایجاد کریدورهای امن تجاری، در حوزه کشاورزی نیز قابلیت اجرا دارند.
به‌ویژه پیشنهاد تشکیل «صندوق اضطراری حمایت از تولید» باید با تمرکز بر کشاورزان خرد و تولیدکنندگان نهاده‌های پایه کشاورزی مانند بذر، نهال، کود، ماشین‌آلات مدرن و کارآمد متناسب با مختصات کشاورزی ایران اجرایی شود.
در شرایط بحرانی، کشاورزان اغلب نخستین قربانیان نوسانات بازار هستند، زیرا فاقد ذخایر مالی، امکان بیمه‌گری مؤثر و ارتباط مستقیم با بازار نهایی‌اند. این صندوق می‌تواند با پرداخت وام‌های با بهره صفر یا بسیار پایین، همراه با دوره تنفس مناسب، کشاورزی کشور را از خطر افت تولید و زمین‌گیر شدن در سال‌های آینده حفظ کند.
همچنین باید به اصلاح فرآیند تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های کشاورزی (مانند کود، سموم، ماشین‌آلات مدرن برای اراضی، باغات، دامداری‌ها، مرغداری‌ها و تجهیزات آبیاری قطره‌ای) توجه ویژه‌ای شود. قطع زنجیره واردات این کالاها، به‌ویژه در فصول حساس کشت، می‌تواند به افت شدید تولید و جهش قیمت در بازار منجر شود.
بنابراین، پیشنهاد اتاق بازرگانی تهران مبنی بر تخصیص ارز ترجیحی یا تسهیل دسترسی به منابع مالی برای واردات کالاهای ضروری، در کشاورزی باید در اولویت قرار گیرد.
در حوزه اطلاع‌رسانی نیز، ایجاد «کارگروه مشترک اطلاع‌رسانی برای امنیت غذایی» ضروری است تا با ارائه اطلاعات دقیق از وضعیت ذخایر، روند کشت و برداشت، قیمت‌گذاری و بازارهای صادراتی، از شایعات و التهابات روانی در جامعه، به‌ویژه درباره محصولات پروتئینی مانند گوشت قرمز و مرغ، جلوگیری شود. همچنین باید به استفاده از ظرفیت فناوری و سامانه‌های هوشمند در رصد وضعیت مزارع، مدیریت بحران خشکسالی و بهینه‌سازی الگوی کشت بیش از گذشته توجه شود.
در نهایت، همان‌گونه که در نامه مذکور به نقش اتاق بازرگانی در دیپلماسی اقتصادی تأکید شده، کشاورزی نیز نیازمند راهبرد «دیپلماسی غذایی» است. رایزنی با کشورهای منطقه برای تأمین متقابل مواد غذایی، همکاری در ایجاد زنجیره ارزش مشترک (مانند تولید خوراک دام یا بسته‌بندی محصولات باغی در کشورهای همسایه) و استفاده از توافق‌نامه‌های تجاری برای کاهش تعرفه‌های صادرات محصولات کشاورزی، از ضرورت‌های امروز کشور است.
امنیت غذایی در شرایط خطیر کنونی، نه‌تنها به معنای پر بودن انبارها، بلکه به معنای وجود یک سامانه پویا، متصل و مقاوم از مزرعه تا سفره است. تحقق این هدف جز با همکاری دولت، بخش خصوصی و جامعه علمی ممکن نیست.
منبع اصلی یادداشت در روزنامه اعتماد ( لینک اینجا)
دیدگاه تان را بنویسید