تدوین راهبرد جامع و برنامه اقدام برای تحول نظام‌های غذایی و کشاورزی با تمرکز بر اولویت‌های خاص 60 کشور عضو فائو

به گزارش  بخش بین الملل «کشاورزپلاس»، کشورهای در حال توسعه کوچک جزیره‌ای (SIDS)، کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDCs) و کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی (LLDCs) در حاشیه کنفرانس فائو، طی یک رویداد ویژه سطح بالا، بیانیه‌ای وزارتی را تصویب کردند که در آن از فائو خواسته شده است یک راهبرد جامع و برنامه اقدام برای تحول نظام‌های غذایی و کشاورزی با تمرکز بر اولویت‌های خاص این کشورها تدوین کند.

این راهبرد باید حوزه‌های کلیدی زیر را پوشش دهد:

• کشاورزی پایدار

• مدیریت منابع طبیعی

• تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی

• طرح‌های بیمه‌ای

• فناوری و نوآوری

• آمادگی برای جذب سرمایه‌گذاری

• سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فیزیکی زنجیره ارزش

• هشدار زودهنگام و دسترسی به بازار

• شواهد و داده‌ها برای سیاست‌گذاری

• و در نهایت، توانمندسازی جوانان و زنان به عنوان موتورهای اصلی تحول در نظام‌های غذایی و کشاورزی.

به گزارش اتاق خبر کشاورزپلاس از مقر فائو در رم، در تقسیم‌بندی‌های سازمان ملل، 3 گروه از کشورهای در حال توسعه با ویژگی‌های خاص و چالش‌های ساختاری متمایز شناسایی شده‌اند:

علاوه بر این، بیانیه وزارتی خواستار تهیه یک برنامه عملیاتی 2026-2027 با مراحل، جدول زمانی و منابع روشن برای اجرای این استراتژی است. این طرح باید توسعه ظرفیت، کمک‌های فنی، حمایت از سیاست‌ها و بسیج سرمایه‌گذاری و تأمین مالی سنتی و نوآورانه را برای تسریع پیشرفت در تحول سیستم‌های کشاورزی-غذایی در اولویت قرار دهد.

کیو دونگیو، مدیرکل فائو، در سخنان افتتاحیه خود در این رویداد با عنوان «از آسیب‌پذیری تا تاب‌آوری - تقویت امنیت غذایی و زندگی بهتر در کشورهای SIDS، LDCs و LLDCs»، بر ضرورت تسریع تحول سیستم‌های کشاورزی-غذایی کارآمد، فراگیر، تاب‌آور، پایدار و تحت رهبری کشور در آسیب‌پذیرترین کشورها تأکید کرد که برای حفظ امنیت غذایی و بهبود زندگی و معیشت همه حیاتی است.

کو گفت: «وقتی سیستم‌های کشاورزی-غذایی رونق می‌گیرند، اقتصادها رشد می‌کنند، سلامت بهبود می‌یابد و جوامع شکوفا می‌شوند. سرمایه‌گذاری در نوآوری، فناوری، تغذیه و تأمین مالی پایدار مجزا نیستند، بلکه بخشی از یک تحول فراگیر هستند که برای جا نماندن هیچ‌کس طراحی شده است.»

وی خاطرنشان کرد که در هر کشوری موانع واقعی برای پیشرفت وجود دارد، اما پتانسیل‌های قابل توجهی نیز وجود دارد که با حمایت مناسب می‌توانند فرصت‌هایی را برای معیشت پایدارتر و بهبود یافته‌تر فراهم کنند.

کو بر تعهد قوی فائو برای پیشبرد نوآوری و تغییر شکل کشاورزی در مواجهه با چالش‌های رو به رشد تأکید کرد. او نقش سازمان را در ترکیب راه‌حل‌های پیشرفته با دانش سنتی برجسته کرد و تلاش‌هایی را که پلتفرم‌های دیجیتال را برای ارائه به‌روزرسانی‌های بازار و آب و هوا به کشاورزان در زمان واقعی، در کنار پروژه‌های مبتنی بر جامعه که خرده‌مالکان را با تکنیک‌های پیشرفته برای حفاظت از منابع توانمند می‌سازد، ادغام می‌کنند، برجسته کرد.

حمایت فائو

کو تأکید کرد که نوآوری‌ها در SIDS، LDCs و LLDCs در حال حاضر تأثیرگذار هستند. به عنوان مثال، در SIDS، تحول آبی در حال آزاد کردن پتانسیل سیستم‌های غذایی مبتنی بر اقیانوس است. در LLDCs، فائو با تقویت کریدورهای تولید و تجارت محلی به کاهش قیمت مواد غذایی کمک می‌کند. در LDCs، جایی که بیش از 70 درصد از جمعیت به کشاورزی وابسته هستند، راه‌حل‌های هوشمند اقلیمی و دیجیتال، بهره‌وری و تاب‌آوری را افزایش می‌دهند.


از زمان نشست وزیران SIDS، LDCs و LLDCs در سال 2023، فائو از طریق مشارکت‌ها و برنامه‌های کلیدی جهانی، حمایت قابل توجهی را بسیج کرده است. فائو از طریق تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) و صندوق اقلیم سبز (GCF)، به آسیب‌پذیرترین کشورها کمک کرده است تا بیش از 600 میلیون دلار برای تقویت سیستم‌های کشاورزی-غذایی در برابر شوک‌های اقلیمی تأمین کنند.

برنامه همکاری فنی فائو (TCP) بین سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نزدیک به ۸۵ میلیون دلار به ۳۴۷ پروژه اختصاص داد که ۷۰ درصد از منابع به ۹۳ کشور کوچک در حال توسعه (SIDS)، کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDCs) و کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LLDCs) اختصاص یافت. طرح «دست در دست» اکنون از ۶۵ کشور از ۹۳ کشور پشتیبانی می‌کند.علاوه بر این، طرح «یک کشور، یک محصول با اولویت» (OCOP) با حمایت نزدیک به 20 میلیون دلار در سطح جهان، 48 کشور را برای ترویج محصولات کشاورزی ویژه درگیر می‌کند.

مدیرکل همچنین با تأکید بر اینکه بیش از 80 درصد از جمعیت کشورهای SIDS قادر به تهیه رژیم غذایی سالم نیستند و کشورهای محصور در خشکی و کمتر توسعه‌یافته نیز از این قاعده مستثنی نیستند، توجه را به نیاز به رژیم‌های غذایی مقرون به صرفه و سالم جلب کرد.

مشارکت قوی

مدیرکل در سخنان پایانی خود از وزیران به خاطر مشارکت قوی‌شان تشکر کرد و تعهد فائو را برای طراحی مشترک راه‌حل‌های متناسب با شرایط ملی و منطقه‌ای مجدداً تأیید کرد. وی گفت: «چارچوب استراتژیک فائو 2022-31، با محوریت چهار اصل بهتر: تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر، با اولویت‌های ملی و آرمان‌های منطقه‌ای شما همسو است.»

این رویداد با مشارکت فعال وزیران و مقامات ارشد بیش از 90 کشور از جمله 60 کشور از کشورهای SIDS، LDC و LLDC برگزار شد - که بر تعهد جهانی برای تبدیل محدودیت‌های ساختاری به مسیرهایی برای پیشرفت تأکید دارد. این رویداد بر پنج موضوع مرتبط با هم که از چهار اصل بهتر فائو پشتیبانی می‌کنند، متمرکز بود. جلسات به بررسی نقش فناوری و نوآوری در افزایش بهره‌وری پایدار، بهبود نتایج تغذیه در مناطق آسیب‌پذیر، پیشبرد تحول آبی و کشاورزی کوهستانی برای معیشت‌های محلی انعطاف‌پذیر و تقویت تأمین مالی و مشارکت‌ها برای گسترش راه‌حل‌های مبتنی بر رهبری کشورها پرداختند

1. کشورهای در حال توسعه کوچک جزیره‌ای (SIDS – Small Island Developing States):

این کشورها عموماً جزیره‌ای، کوچک، با جمعیت محدود، وابستگی بالا به واردات، آسیب‌پذیری در برابر تغییرات اقلیمی و منابع طبیعی محدود هستند.

نمونه‌هایی از SIDS:

• کارائیب: باربادوس، ترینیداد و توباگو، جامائیکا، سنت لوسیا

• اقیانوس آرام: فیجی، ساموآ، تونگا، پالائو، جزایر سلیمان

• اقیانوس هند: مالدیو، کومور، سیشل

• آفریقا: کیپ ورد (Cape Verde

2. کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDCs – Least Developed Countries):

این کشورها طبق شاخص‌های سازمان ملل از نظر درآمد سرانه پایین، ضعف در شاخص‌های انسانی (آموزش، بهداشت، تغذیه) و آسیب‌پذیری اقتصادی بالا شناسایی می‌شوند.

نمونه‌هایی از LDCs:

• آفریقا: چاد، مالی، نیجر، اتیوپی، سومالی، بورکینافاسو

• آسیا: افغانستان، یمن، میانمار، بنگلادش، نپال

• اقیانوس آرام: تووالو، تیمور شرقی

• کارائیب: هائیتی

3. کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی (LLDCs – Landlocked Developing Countries):

این کشورها فاقد دسترسی مستقیم به دریا هستند و به‌شدت وابسته به کشورهای همسایه برای ترانزیت و تجارت بین‌المللی‌اند. این ویژگی باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و کاهش توان رقابتی آن‌ها می‌شود.

نمونه‌هایی از LLDCs:

• آفریقا: بورکینافاسو، چاد، اتیوپی، نیجر، زامبیا، زیمبابوه، مالی

• آسیا: افغانستان، قرقیزستان، مغولستان، لائوس، بوتان، نپال

• آمریکای جنوبی: بولیوی، پاراگوئه

• اروپای شرقی و آسیای مرکزی: ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان