مطالبه رسیدگی به متعرضان خط انتقال آب
صد و ششمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان یزد با حضور وزیر دادگستری، جمعی از مسئولان استان و فعالان بخش خصوصی به میزبانی اتاق یزد برگزار شد.
به گزارش تلویزیون اینترنتی کشاورزپلاس از روابط عمومی اتاق بازرگانی یزد، «مجتبی دستمالچیان» دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان یزد و رئیس اتاق بازرگانی، کشاورزی و صنایع ومعادن یزد در این نشست با اشاره به اینکه همواره شهرها در بستر رودخانه‌ها یا مناطق خوش‌آب‌وهوا شکل می‌گیرد، اظهار کرد: شهر یزد در دل کویر و دور از آب شکل‌گرفته و باوجود محرومیت از حداقل امکانات تنها شهر جهانی است و این دال بر این است که مردمانی زحمت‌کش دارد که در حدود 40 کیلومتر از زمان بنای یزد آب را منتقل کردند تا حداقل نیازهای خود را بر طرف سازند.
فقر کمی و کیفی منابع تولید آب در یزد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد نیز در این نشست با اشاره به اینکه استان یزد با وسعت 74 هزار کیلومتر مربع 5 درصد از وسعت کل کشور را داراست گفت: این استان متشکل از 12 شهرستان با جمعیتی کمتر از یک میلیون و 400 هزار نفر است که 60 درصد جمعیت در مرکز استان و شهر یزد ساکن هستند. متوسط بارندگی کشوری 248 میلی متر است، اما متوسط بارندگی یزد حدود 95 میلیمتر است. یعنی یزد در حدود یک سوم بارندگی کشور بارندگی دارد. سال آبی جاری نیز سال بسیار خشکی است و 1/5 میلیمتر بارندگی داشتیم که سال گذشته 143 میلیمتر بوده و نسبت به دراز مدت منفی 46 درصد بارندگی داشته است که نشان دهنده شرایط خشکسالی شدید است. همچنین کاهش 95 درصدی بارش برف را داشتیم که در سال گذشته 14 کیلومتر مربع پوشش برف داشتیم.
جواد محجوبی ادامه داد: همچنین روان آب‌ها نیز کاهش داشته و از 40 میلیون متر مکعب از سال 1387 اکثر سالها به شدت کاهش یافته و از سوی دیگر این مسائل مصادف با افزایش دمای استان است. دمای حداکثر متوسط یزد از 1377 تا کنون 38.6 بوده که سال گذشته به 41 درجه رسیده است و متوسط 5 سال گذشته به 39.5 درجه رسیده بوده است. در واقع سه درجه افزایش دمای حداکثر داشته و دمای حداقل که در مصرف آب شرب مهم است23.7 درجه به 26.5 درجه در سال گذشته رسیده است که باز دمای حداقل نیز سه درجه افزایش داشته است. سفره های آب زیر زمینی نیز 19 مورد است که 16 مورد مطالعاتی است و افت آبهای زیرزمینی در متوسط سالانه ملاحظه می‌شود.
محجوبی با بیان این که سالانه حدود 40 میلیون متر مکعب میزان سفره های آب زیرزمینی استان منفی است، اظهار کرد: گذشته از مسئله کمیت آب، مسئله کیفیت آب نیز بسیار مهم است، به عنوان مثال در شهرستان بافق پی سی آب به 11 هزار رسیده است. در دشت یزد اردکان در 27 سال گذشته شوری آب از 4500 به 5500 رسیده است، درواقع 20 درصد میزان شوری آب افزایش یافت، دلیل اصلی نیز این بوده که سفره ها ورودی و تغذیه بسیار پایینی دارند. همچنین این موارد منجر به فرونشست شده و بیشترین فرونشست در منطقه ابراهیم آباد و شمسی رستاق است. همچنین درخصوص وضعیت مصارف آب استان نیز باید گفت در حوزه کشاورزی از 2200 حلقه چاه 1700حلقه چشمه و قنات حدود 700 میلیون متر مکعب آب برداشت می‌شود که از این میزان 550 از چاه و مابقی از قنات است و در حوزه شرب و بهداشت نیز 148 میلیون متر مکعب مصرف آب است و در حوزه صنعت نیز 65 میلیون متر مکعب مصرف صنایع است.
مهاجرپذیری و خشکسالی، عوامل کم‌آبی در یزد
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین وظیفه شرکت آب منطقه‌ای استان در حوزه تأمین آب شرب است، اظهار کرد: از 148 میلیون متر مکعبی که برای شرب تولید می‌شود 88 میلیون متر مکعب از منابع آب زیر زمینی است و 60 میلیون متر مکعب از خط اول انتقال آب شرب از کوهرنگ است. از 88 میلیون متر مکعبی که از منابع آب زیر زمینی است حدود 40 میلیون متر مکعب قابل شرب مستقیم است و مابقی صرفا با اختلاط با خط اول آب کوهرنگ قابل شرب می‌شود. لذا محدودیت‌ها و تنگناهای بسیاری در تأمین آب شرب وجود دارد از جمله بحث تغییر اقلیم و تشدید دوره های خشکسالی که منجر به افزایش دمای کمینه شده و نیز بحث مهاجرپذیری که هم مهاجرت ناشی از کار است و هم مهاجرت ناشی از اتباع مجاز و غیر مجاز که منجر به افزایش آب شرب می شود. همچنین کیفیت نامناسب، کسری زیاد حجم مخزن آب زیر زمینی که منجر به کاهش ظرفیت تولید شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد با اشاره به اینکه از سال 97 تا سال 1403 حدود 50 هزار کد تأمین اجتماعی جدید در استان اضافه شده، گفت: در واقع نزدیک 150 هزار نفر به مصرف کنندگان آب شرب استان اضافه شده است. همچنین حدود 200 هزار نفر نیاز به آب شرب و بهداشت در میان اتباع مجاز و غیر مجاز وجود دارد. همچنین به دلیل رطوبت نسبی پایین در استان ناچار باید از کولر آبی استفاده شود و چیزی حدود 500 هزار کولر آبی در استان وجود دارد که حداقل در 120 روز سال کار می‌کنند و افزایش دمای کمینه نیز منجر شده که کولر در طول شب نیز روشن باشد که باعث افزایش مصرف آب می‌شود و 18 درصد آب شرب برای تبخیر در حوزه سرمایش مردم استان مصرف می‌شود.
وی در خصوص منابع تولید آب شرب استان گفت: در خصوص خط اول تولید آب استان از 12 شهرستان، 9 شهرستان وابستگی مستقیم به خط اول انتقال آب دارند و صرفا شهرستان خاتم و شهرستان هرات از منابع آب محلی استفاده می‌کنند. حتی شهرستان ابرکوه که از خط اول کوهرنگ اتصال ندارد، اما از طریق انتقال آب بین حوزه ای تأمین آب می‌شود و منابع محلی نیز از نظر کمی و کیفی فقیر هستند. 50 درصد آب شرب تولیدی استان نیز کیفیت شوری بالای 3 هزار دارد، لذا باید اختلاط صورت گیرد. در حوزه کمی نیز در سال های گذشته در حدود 150 حلقه چاه را از دست دادیم. لذا برای برنامه ریزی بلند مدت برای سال 1430 تمامی منابع محلی در نظر گرفته شده و بافرض همین اقلیم در سی سال آینده تولید آب شرب به 16 میلیون متر مربع خواهد رسید، با ملاحظه اینکه خط اول انتقال آب کوهرنگ نیز همین میزان آب کنونی را منتقل کند. در حال حاضر 70 میلیون متر مکعب از منابع محلی استان و منابع کوهرنگ آب در اختیار داریم، اما نیاز آبی ما برای آن افق در حدود 140 میلیون متر مکعب است. لذا خط اول انتقال آب 78 میلیون متر مکعب تخصیص شرب برای استان دارد اما آنچه در 25 سال اخیر منتقل شده متوسط 56 میلیون متر مکعب بوده است. این خط در طول 24 سال از سال 91 مورد تعرض قرار گرفته است.
یزد در 30 سال آینده به 240 میلیون مترمکعب آب نیاز دارد
محجوبی با بیان این مطلب که برای سی‌سال آینده باید میزان 240 میلیون متر مکعب آب برای استان تأمین شود، گفت: باز در حدود 70 میلیون متر مکعب کمبود آب داریم که بر اساس 2 طرح این کمبود جبران خواهد شد. طرح اول خط انتقال آب به یزد از سد خرسان 3 است و 2 منظوره است برق آبی و آب شرب، این خط 140 میلیون متر مکعب تخصیص قانونی دارد. خط دوم آب رسانی نیز از خلیج فارس به یزد است که با ظرفیت 200 میلیون متر مکعب است ( 100 میلیون برای کرمان و 100 میلیون برای یزد) است که به نسبت مساوی برای شرب و بهداشت تخصیص گرفته شده است. حدود 170 همّت ( 170 هزار میلیارد تومان) نیز نیاز مالی این خط است.
گلایه استاندار یزد از سنگ‌اندازی‌ها در مسیر انتقال آب
محمدرضا بابایی، استاندار یزد نیز در این نشست با اشاره به اینکه سد خرسان تا حدودی در مسیر معینی قرار گرفته گفت: متاسفانه مرتب به بهانه مطالعات زیست‌محیطی طرح برمی‌گردد که نیاز به همراهی سازمان محیط‌زیست دارد و در خصوص خط دوم نیز انتقال 200 میلیون متر مکعب آب از دریا به استان‌های کرمان و یزد مصوب شده است؛ آنچه می‌تواند در دولت کمک شود این است که «مس سرچشمه» متعهد به انتقال آب به کرمان شده و با توجه به اینکه از مس سرچشمه تا یزد 170 کیلومتر فاصله است نیاز به 20 همّت بودجه است. لذا درخواست داریم که «مس سرچشمه» مبلغ 20 همّت را نیز تقبل نموده و آب را به یزد انتقال دهند. البته این امر به دستور مؤکد وزیر نیاز دارد، ضمن اینکه آنها مالک آب خواهند شد، با توجه به اینکه بزرگ‌ترین صنعت کشور در حال حاضر آب است.
عدم رسیدگی قضایی به تعرض‌ها به خط انتقال آب یزد
محجوبی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد در ادامه در خصوص تعرض به خط انتقال آب به یزد، گفت: از این خط انتقال آب 100 کیلومتر در شرق اصفهان است و نخستین تعرض در سال 91 اتفاق افتاد و بعد از آن تا قبل از فروردین 1404 خورشیدی، 52 بار دیگر تعرض صورت گرفته است. همچنین در 9 فروردین 1404 خورشیدی ایستگاه پمپاژ شماره 3 و 4 مورد تخریب و تحریق و سرقت اموال عمومی قرار گرفت. شکایت هم در استان اصفهان که محل وقوع جرم بود صورت گرفت، اما رسیدگی نشد و خواهان رسیدگی به شکایت در استان دیگری هستیم.
تعرض‌ها به خط انتقال آب یزد نباید تکرار شود
بابایی استاندار یزد نیز در ادامه با تأکید بر ضرورت برخورد با عوامل تخریب خط انتقالی آب به یزد تصریح کرد: این تعرضات از سوی افراد عادی صورت نگرفته و 2 گروه بودند که یک گروه محرک بوده و شناسایی آنها دشوار نیست. در واقع با تلاش همکاران آب یزد صرف مدت 5 روز وصل شد و یزد 2 روز به تعطیلی کشیده شد و البته کل کشور کمک نمودند و اگر این عمل تکرار شود به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. زیرا تنها 6 درصد از آب انتقالی به یزد می‌آید و نباید تمام مشکلات به این میزان مربوط شود. البته گروه معاندی نیز هستند که سوار بر موج اعتراضات و تعرضات می‌شوند و سواستفاده می‌کنند.
احتمال جیره‌بندی آب یزد در تابستان
جلال علمدار، مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب استان یزد نیز با بیان این که از کل چاه‌های استان یزد تقریباً میزان یک هزار لیتر آب در ثانیه تولید می‌شود، اظهار کرد: همچنین یک هزار لیتر نیز میزان آب انتقالی و 300 لیتر میزان آب چاه‌های چرخاب و 100 لیتر نیز آب دریاست. به عبارتی در حال حاضر 2400 لیتر آب دریافت می‌شود که 2850 لیتر در ثانیه مصرف شهر یزد است؛ لذا در حال حاضر 250 لیتر کمبود آب داریم؛ اما در ماه آینده تقریباً 3700 لیتر مصرف آب یزد خواهد بود که 1100 لیتر در ثانیه کمبود آب خواهیم داشت؛ لذا مخازن ذخیره باید مدیریت شود و اگر ظرف 20 روز آینده کمبود جبران نشود باید آب جیره‌بندی شود. البته در مواقع بحران 60 تانکر آب به یزد اعزام شد و در محلات مختلف تانکر آب مستقر شد. همچنین میزان 130 بطری آب‌معدنی و یک دستگاه بسته‌بندی آب به یزد ارسال شد. چنانچه 170 هزار مخزن آب در مدار مصرف قرار گیرد تنها برای حدود 30 تا 32 سال آینده آب برای مصرف خواهیم داشت. حدود 160 کیلومتر نیز رینگ شهر یزد است که در حدود 60 کیلومتر اجرا شده و تقریباً 100 کیلومتر دیگر باید اجرا شود و در صورت اضافه‌شدن این رینگ به مدار مصرف و نیز مخازن آب در تمام نقاط سطح شهر ای سی یکسان خواهیم داشت.
مردم اصفهان با آب شرب مردم یزد مشکلی ندارند
بابایی، استاندار یزد در ادامه با اشاره به اینکه مردم اصفهان با آب شرب مردم استان یزد مشکلی ندارند، گفت: 98 میلیون متر مکعب سهیمه آب انتقالی یزد بوده که در مصوبه هیات وزیران اشاره شده به عنوان آب صنعت و شرب و بعداً به دلیل کمبود آب و کاهش آب پشت سد وزارت نیرو تأکید داشته که آب صنایع جایگزین شود و جایگزین شده است. لذا این 60 میلیون متر مکعب صرفاً برای شرب است.
حاکمیت باید متولی شبکه آب کشور باشد
محمدرضا رضایی‌نژاد، عضو شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان یزد نیز با اشاره به اینکه کارآفرینان یزدی به جبر طبیعت در این محیط کویری متولد شدند، گفت: درگذشته کارآفرینان با همراهی مردم قنات ایجاد می‌کردند و آب را از نقاط دور به استان انتقال می‌دادند. در قدیم بر اساس حرمت حق آبه‌ها، در مسیر به حق آبه‌ها تعرض صورت نمی‌گرفت؛ اما در حال حاضر شرع و قانون رعایت نمی‌شود و لذا مشکلاتی برای تولید ایجاد می‌کند. همچنین حاکمیت باید متولی شبکه آب کشور باشد، زیرا آب شیرین از سرچشمه‌های زاگرس به دریا انتقال داده می‌شود و بعد از دریا با هزینه گزاف شیرین شده و به یزد، کرمان و اصفهان انتقال داده می‌شود.
وی ادامه داد: بهتر است آب دریا شیرین شود و در اختیار مرزنشینان قرار گیرد و در عوض آب سرچشمه‌های زاگرس به مسیرهای نزدیک‌تر مانند یزد و کرمان انتقال یابد.
عدم تکمیل خط دوم انتقال آب به یزد نشانه ترک فعلی است
نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست با اشاره به اینکه مشکل استان یزد کم‌آبی است، اظهار کرد: گذشتگان ما با خلاقیت و بدون ابزار و امکانات آب را از طریق احداث قنوات به این شهر انتقال دادند. همچنین با احداث سازه‌های خشتی متناسب با شرایط استان با مشکلات مقابله کردند. اکنون باتوجه‌به شرایط و امکاناتی که در اختیار داریم مسئله کم‌آبی برای مردم قابل‌قبول نیست.
«محمد صالح جوکار» ادامه داد: عدم تکمیل خط دوم انتقال آب به یزد نشانه ترک فعلی است که از سوی مسئولان ملی صورت‌گرفته است. در واقع یک خط انتقال آب با ظرفیت 98 میلیون متر مکعب از زمان شهید صدوقی تکمیل شد که بخشی متعلق به صنایع و مابقی متعلق به مردم است و استان یزد وابسته به این خط است و اکنون ظلم است به مردم استان یزد. زیرا با گفتمانی که از سوی مسئولان استان مجاور صورت گرفته، مردم یزد با مشکل مواجه شده اند. اگر این افراد شناسایی نشدند یا برخورد مناسب با آنها صورت نگرفته دال بر کوتاهی دستگاه قضایی است.
جوکار با تأکید بر اینکه صدور یک حکم محکومیت از سوی دستگاه قضایی نوعی پیشگیری است، گفت: نهایتاً این مسائل به دستگاه قضایی بر می‌گردد، در واقع خیلی راحت تعرض صورت می‌گیرد و برخورد نمی‌شود و این امر سبب تضییع حق مردم می‌شود. همچنین شورای امنیت در سال 97 مصوب نموده که خط انتقال آب تأمین امنیت شود، اما انجام نشده است و قوه قضاییه نیز پیگیری نکرده است. لذا باید تضمین شود که امنیت خط تأمین می‌شود. همچنین در خصوص اجرای خط نیز که سازمان محیط زیست بر سلامت مردم تأکید دارد چرا در انتقال آب مورد نیاز مردم کوتاهی می کند. در واقع این بوروکراسی اداری به ضرر مردم است و زمانی که بخش خصوصی می‌خواهد آب را انتقال دهد بخش دولتی نباید دخالت کند. در واقع اختیارات واگذار شود و مصوب شود که در استان تصمیم گیری گردد. در این صورت اقدامات راحت انجام خواهد شد. همچنین دستورالعمل‌های متفاوت در خصوص تعهدات ارزی برای تولید مشکل ساز خواهد بود که ناشی از عدم هماهنگی است.
ضرورت تشکیل کارگروه برای رسیدگی به تعرض‌ها به خط انتقال آب
مهدی حسن‌پور، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان یزد نیز در این نشست با اشاره به اینکه محل وقوع تعرض استان اصفهان بود؛ گفت: این امر رسیدگی به مسئله را قدری سخت می‌کرد. اما پیگیری‌های لازم انجام شد و در خصوص جرائمی که اتفاق افتاده بود و رسیدگی با دادستانی کل بود و شماره پرونده‌های تشکیل شده در استان اصفهان را دادستانی کل درخواست کرد که در استان اصفهان بود؛ لذا این امر منوط به مکاتبات شد و تا کنون شماره پرونده‌ها در اختیار استان یزد قرار نگرفته است؛ لذا باید یک کمیته فرااستانی تشکیل شود؛ زیرا پای تعارض منافع اصفهان و یزد مطرح است و انتقال آب یک امر قانونی بوده و نباید با هر تعرضی تعلیق صورت گیرد. زیرا این تعرض‌ها سبب خسارات مالی و روانی سنگینی نیز شده است. در واقع در حوزه کلان نیز باید دولت با تشکیل یک کارگروه باید تأمین امنیت خط را انجام دهد. زیرا آبی هم که انتقال می‌یابد مقدار زیادی نیست و برای شرب است.
امین حسین رحیمی، وزیر دادگستری نیز در این نشست گفت: حوزه قضایی برای رفع مشکلات بخش خصوصی که قوه محرکه کشور است همه تلاش خود را به کار می‌گیرد.
وی افزود: باید با حضور دستگاه‌های نظارتی نشستی برگزار و کمیته‌ای برای بررسی مشکلات ارزی شکل گیرد، همچنین تعزیرات با ملاحظات ویژه و نظر مشورتی این کمیته به پرونده‌ها رسیدگی کند، البته باید دقت شود تا برخی از این فضای حمایتی سوءاستفاده نکنند.
وزیر دادگستری بیان داشت: مشکلات بخش تولید از مجاری مختلف قابل‌پیگیری است و قوه قضاییه و دولت در این زمینه آمادگی رسیدگی به مطالبات را دارند، بنابراین درخواست می‌شود تا پیشنهادها برای وزارت دادگستری ارسال شود.
دیدگاه تان را بنویسید